สาหร่ายทะเลเป็นแหล่งทรัพยากรชีวภาพที่มีศักยภาพสูง โดยเฉพาะพอลิแซ็กคาไรด์จากสาหร่ายซึ่งได้รับความสนใจอย่างกว้างขวางในอุตสาหกรรมอาหาร ยา และเครื่องสำอาง เนื่องจากมีคุณสมบัติด้านการทำงานและฤทธิ์ทางชีวภาพที่หลากหลาย เช่น ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ต้านการอักเสบ และเสริมสุขภาพ อย่างไรก็ตาม กระบวนการผลิตพอลิแซ็กคาไรด์ในระดับอุตสาหกรรมยังเผชิญข้อจำกัดด้านความซับซ้อนของขั้นตอน ต้นทุนการผลิต และความสามารถในการขยายขนาด

ชื่อภาษาไทย : สาหร่ายพวงองุ่น

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Caulerpa lentillifera J.Agardh

ชื่อสามัญ : Sea Grapes, Green Caviar

วงศ์: Caulerpaceae

ถิ่นกำเนิด: พบได้ทั่วไปในเขตร้อนและกึ่งเขตร้อนของมหาสมุทรแปซิฟิก และมหาสมุทรอินเดีย โดยเฉพาะในพื้นที่แถบ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (รวมถึงไทย), ญี่ปุ่น (โอกินาวา), ฟิลิปปินส์, และเวียดนาม

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :

ด้วยรูปลักษณ์ของสาหร่ายชนิดนี้ จะเป็นเม็ดกลมเล็ก ๆ สีเขียวเกาะกันเป็นพวง ๆ ช่อ ๆ มองดูคล้ายพวงองุ่นจิ๋ว และบางทีดูไปดูมาก็เหมือนช่อพริกไทยสด จึงมีหลายคนเข้าใจว่าสาหร่ายช่อพริกไทย และสาหร่ายพวงองุ่น คืออย่างเดียวกัน อันที่จริงก็จัดอยู่ในตระกูลเดียวกัน แต่สาหร่ายช่อพริกไทย จะมีขนาดเล็กกว่าสาหร่ายพวงองุ่นเล็กน้อย

รูปจาก : https://garden.sgethai.com/agriculture-knowledge/sea-grapes/

ประโยชน์ของสาหร่ายพวงองุ่น

• แหล่งรวมวิตามินมากมาย ทั้งวิตามินเอ วิตามินบี วิตามินซี วิตามินอี และวิตามินเค ดังนั้น จึงช่วยบำรุงสายตา แก้อาการเหน็บชา ดูแลกระดูก และฟัน บำรุงผิวพรรณ และช่วยให้เลือดแข็งตัวได้ง่าย
• ปรับสมดุลในร่างกาย
• รักษาความชุ่มชื้นของเซลล์ผิว
• บำรุงสมอง บำรุงเส้นผม
• ต่อต้าน และยับยั้งเซลล์มะเร็ง
• กากใยสูง แคลอรี่ต่ำ เหมาะสำหรับผู้ที่กำลังควบคุมน้ำหนัก
• แมกนีเซียม ช่วยให้กล้ามเนื้อและประสาททำงานอย่างมีประสิทธิภาพ
• แคลเซียม บำรุงกระดูก
• โปแคสเซียม ช่วยควบคุมการทำงานของเซลล์ และความสมดุลของน้ำในร่างกาย
• สังกะสี ช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย
• ไอโอดีน ช่วยป้องกันและรักษาโรคคอพอก
• เบต้าแคโรทีน ต้านอนุมูลอิสระ
• กรดอะมิโนที่จำเป็นอีกหลายชนิดที่ไม่พบในพืชบนบก
• เหมาะกับผู้ป่วยหลายโรค เช่น โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง และโรคหัวใจ

ข้อควรระวังในการทานสาหร่ายพวงองุ่น

• ผู้ที่แพ้อาหารทะเล สาหร่ายพวงองุ่นเป็นพืชทะเล จึงมีโปรตีนบางชนิดที่อาจกระตุ้นอาการแพ้ในผู้ที่มีประวัติแพ้อาหารทะเล ควรทดลองทานในปริมาณน้อยก่อน
• ระบบย่อยอาหาร หากรับประทานในปริมาณที่มากเกินไป อาจทำให้ระบบย่อยอาหารทำงานหนักเกินไป และอาจทำให้มีอาการ ท้องอืด ท้องเสีย หรือแน่นท้อง ตามมาได้
• ปริมาณไอโอดีน สาหร่ายมีไอโอดีน ซึ่งมีประโยชน์ แต่สำหรับผู้ที่มีภาวะไทรอยด์บางชนิดที่ต้องจำกัดการรับไอโอดีน ควรปรึกษาแพทย์และทานในปริมาณที่พอเหมาะ

บทความงานวิจัยเรื่อง “An efficient method for producing polysaccharides with high antioxidant activity from Caulerpa lentillifera and evaluating their stability” ของ ณัฐยาภรณ์ ชิระสุวรรณ, ธันยลักษม์ ศรีนรสิงห์ และ รศ.รัตนา ชัยกล้าหาญ กลุ่มสาขาการวิจัยเชิงกลยุทธ์ : การจัดการทรัพยากรเกษตรอินทรีย์และการใช้ประโยชน์ (เศรษฐกิจฐานชีวภาพ) สถาบันพัฒนาและฝึกอบรมโรงงานต้นแบบ (สรบ.) มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี โดยงานวิจัยนี้จึงมุ่งพัฒนาวิธีการผลิตพอลิแซ็กคาไรด์จาก Caulerpa lentillifera ที่มีประสิทธิภาพ เรียบง่าย และสามารถขยายขนาดได้ โดยเน้นการคงไว้ซึ่งฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระสูง พร้อมทั้งประเมินความคงตัวของผลิตภัณฑ์ เพื่อสนับสนุนการประยุกต์ใช้ในระดับอุตสาหกรรมอย่างยั่งยืน

โดยสรุป งานวิจัยนี้แสดงให้เห็นว่าวิธีการผลิตพอลิแซ็กคาไรด์จาก Caulerpa lentillifera ที่พัฒนาขึ้นมีความเรียบง่าย มีประสิทธิภาพ และเหมาะสมต่อการขยายขนาดในระดับอุตสาหกรรม พอลิแซ็กคาไรด์ที่ได้มีปริมาณสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพและฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระสูง พร้อมทั้งแสดงความคงตัวที่ดีเมื่อเก็บรักษาที่อุณหภูมิห้อง ผลการประเมินความคงตัวบ่งชี้ถึงศักยภาพในการนำไปใช้เป็นวัตถุดิบเชิงหน้าที่ในอุตสาหกรรมอาหาร ยา และผลิตภัณฑ์เสริมสุขภาพ

ดังนั้น แนวทางการผลิตที่นำเสนอในงานวิจัยนี้จึงเป็นทางเลือกที่เหมาะสมสำหรับการเพิ่มมูลค่าสาหร่าย Caulerpa lentillifera และสนับสนุนการใช้ทรัพยากรชีวภาพอย่างคุ้มค่าและยั่งยืน ทั้งในเชิงวิชาการและเชิงพาณิชย์

เอกสารอ้างอิง

Chaiklahan, R., Chirasuwan, N., Srinorasing, T., & Suaisom, C. (2025). An efficient method for producing polysaccharides with high antioxidant activity from Caulerpa lentillifera and evaluating their stability. Algal Research. 90. https://doi.org/10.1016/j.algal.2025.104153

มัณฑนา ดอนนกลาย, ระพีพร เรืองช่วย, เศวต ไชยมงคล, และณัฐพงษ์ บวรเรืองโรจน์ (2566). ผลของการสลับด้านกรอบเลี้ยงต่อการเจริญเติบโตและลักษณะของสาหร่ายพวงองุ่น, Caulera lentillifera (Chlorophyceae). KHON KAEN AGRICULTURE JOURNAL SUPPL. 1, 55-60. https://ag2.kku.ac.th/kaj/PDF.cfm?filename=9-Fis12_O.pdf&id=4784&keeptrack=5

Mimi. (10 พฤศจิกายน 2568). รู้จักกับ สาหร่ายพวงองุ่น แคลอรี่ต่ำ ประโยชน์แน่น ๆ. https://garden.sgethai.com/agriculture-knowledge/sea-grapes/