ในยุคที่เทคโนโลยีดิจิทัลเข้ามามีบทบาทในทุกมิติของชีวิต การออกแบบสถาปัตยกรรมเพื่อการดูแลสุขภาพก็ไม่พ้นที่จะได้รับอิทธิพลจากนวัตกรรมใหม่ ๆ หนึ่งในเทคโนโลยีที่กำลังเปลี่ยนแปลงแนวทางการออกแบบและการจัดการในอุตสาหกรรมนี้คือ "Digital Twin" หรือ "คู่แฝดดิจิทัล"

    บทความงานวิจัยเรื่อง “The Digital Twin Immersive Design Process and Its Potential Disruption to Healthcare Design through a User-Centered Approach” ของ คุณวศิน เข็มกำเนิด และ ดร.ชำนาญ ติรภาส คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และการออกแบบ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี มีความน่าสนใจเกี่ยวกับการนำ Digital Twin มาใช้ในงานออกแบบด้านการดูแลสุขภาพ

    Digital Twin คือแบบจำลองของโครงสร้างทางกายภาพที่มีอยู่จริง ถูกนำมาใช้นำเสนอคุณลักษณะที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน ตลอดจนอดีตที่ผ่านมาทั้งหมดของกระบวนการทำงาน เพื่อการประเมินผล การคาดการณ์ และการปรับแต่งรูปแบบการใช้งาน หรือการควบคุมเพื่อให้เกิดผลลัพธ์การดำเนินงานที่มีประสิทธิภาพ Digital Twin สามารถเป็นได้ตั้งแต่องค์ประกอบเพียงส่วนเดียวของระบบ เช่น ปั๊ม เครื่องยนต์ หรือเครื่องปรับอากาศ ไปจนถึงองค์รวมของทั้งระบบ เช่น โรงไฟฟ้า โรงงานผลิตหรือแม้กระทั่งรถยนต์ทั้งคัน การนำเสนอคุณลักษณะนั้นประกอบด้วย รูปแบบการดำเนินงานในปัจจุบัน ระยะเวลาการทำงาน การกำหนดเงื่อนไขต่างๆ ตลอดจนสิ่งต่างๆที่ส่งผลต่อการดำเนินงาน     

    ในบริบทของการออกแบบงานสถาปัตยกรรมด้านการดูแลสุขภาพ Digital Twin มีบทบาทสำคัญในหลากหลายด้าน ไม่ว่าจะเป็นการจำลองพื้นที่โรงพยาบาลเพื่อปรับปรุงประสิทธิภาพการใช้งาน การวางแผนระบบไหลเวียนของผู้ป่วย บุคลากร และอุปกรณ์ทางการแพทย์ รวมถึงการประเมินความปลอดภัยและความสะดวกสบายในพื้นที่ที่ใช้ดูแลผู้ป่วย  

    งานวิจัยนี้นำเสนอแนวทางแก้ไขสำหรับกระบวนการออกแบบด้านสถาปัตยกรรมการดูแลสุขภาพของรัฐบาลไทยที่มีลักษณะคงที่ เพื่อให้สามารถตอบสนองความต้องการของสังคมผู้สูงอายุได้ดียิ่งขึ้น โดยเสนอแนวทางใหม่ที่เรียกว่า กระบวนการออกแบบ Digital Twin Immersive Design Process (DT-IDP) ซึ่งเป็นการนำเทคโนโลยีดิจิทัลทวินและความเป็นจริงเสมือนมาประยุกต์ใช้ในระบบออกแบบที่มีลักษณะ 'บูรณาการ' โดยระบบนี้จะใช้ข้อมูลที่มุ่งเน้นประสบการณ์ของผู้ใช้งานเพื่อช่วยปรับปรุงการออกแบบพื้นที่การดูแลสุขภาพในประเทศไทยให้เหนือกว่ามาตรฐานที่รัฐบาลกำหนด 

    เอกสารนี้สร้างเหตุผลที่เหมาะสมสำหรับการเปลี่ยนแปลงจากกระบวนการออกแบบในปัจจุบัน โดยการอธิบายถึงการสร้างและข้อได้เปรียบของกระบวนการ DT-IDP เพื่อตรวจสอบความน่าเชื่อถือ กระบวนการนี้ถูกนำไปใช้ในการสร้างและเปรียบเทียบเวอร์ชันดิจิทัลสองแบบของพื้นที่การดูแลสุขภาพที่มีอยู่เดิม ภายในพื้นที่เหล่านี้ ผู้เข้าร่วม (ผู้ป่วยสูงอายุจำนวน 30 คน, เจ้าหน้าที่พยาบาลจำนวน 5 คน, และสถาปนิกการดูแลสุขภาพของรัฐบาลจำนวน 5 คน) ได้รับการนำเข้าสู่ประสบการณ์เสมือนเพื่อประเมินความพึงพอใจจากแสงธรรมชาติ แสงประดิษฐ์ และมุมมองของธรรมชาติ

    Digital Twin Immersive Design Process (DT-IDP) ถือเป็นก้าวสำคัญในโลกของการออกแบบ โดยเฉพาะในอุตสาหกรรมการดูแลสุขภาพ ด้วยการผสมผสานเทคโนโลยีล้ำสมัยอย่าง Digital Twin, VR, และ AR พร้อมกับการยึดมั่นในแนวทางที่มุ่งเน้นผู้ใช้งานเป็นศูนย์กลาง (User-Centered Approach) DT-IDP ไม่เพียงแค่ช่วยพัฒนาโครงสร้างและระบบที่มีประสิทธิภาพ แต่ยังนำไปสู่การสร้างประสบการณ์การดูแลสุขภาพที่ดียิ่งขึ้นสำหรับผู้ป่วยและบุคลากรทางการแพทย์ ในอนาคต DT-IDP มีศักยภาพที่จะเปลี่ยนแปลงแนวทางการออกแบบด้านการดูแลสุขภาพอย่างลึกซึ้ง ไม่เพียงแต่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของการออกแบบ แต่ยังมุ่งเน้นการพัฒนาคุณภาพชีวิตและสุขภาวะของมนุษย์ในทุกมิติ ด้วยเหตุนี้ DT-IDP จึงไม่ได้เป็นเพียงกระบวนการออกแบบ แต่ยังเป็นเครื่องมือที่สามารถขับเคลื่อนอุตสาหกรรมการดูแลสุขภาพเข้าสู่ยุคใหม่ที่เน้นนวัตกรรมและความเป็นมนุษย์อย่างแท้จริง

เอกสารอ้างอิง

Kemkomnerd, W. & Tirapas, C. (2024). The Digital Twin Immersive Design Process and Its Potential Disruption to Healthcare Design through a User-Centered Approach. Buildings, 14(9), 1-19. doi:10.3390/buildings14092839.

Digital Twin แบบจำลองเสมือนจริงจากระบบทางกายภาพ. จาก https://www.nectec.or.th/news/news-public-document/digital-twin-epub.html

Digital Twin ในสถาปัตยกรรมคืออะไร?. จาก https://www-azobuild-com.translate.goog/article.aspx?ArticleID=8649&_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=th&_x_tr_hl=th&_x_tr_pto=tc

Digital Twin: แนวคิดสำคัญต่ออุตสาหกรรมสถาปัตยกรรม วิศวกรรม และการก่อสร้าง. จาก https://mtechthailand.com/digital-twin-%E0%B9%81%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%84%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%84%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%95%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B8%95%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%AB/