โครงการพระจอมเกล้าศึกษากำหนดแผนในการเรียนรู้ว่าควรมีการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ในรูปแบบทัศนาสัญจรอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง รูปแบบเสวนาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ปีละ 2 ครั้ง สำหรับทัศนาสัญจรในครั้งที่แล้วซึ่งเป็นครั้งแรกเป็นการเดินทางแบบไป-กลับ One Day Trip (งบประมาณ 2568) สำหรับในครั้งที่ 2 ปีนี้สำนักหอสมุด มจธ. ได้ร่วมมือกับสำนักงานกิจการนักศึกษา โดยสำนักงานกิจการนักศึกษาขยายผลเป็นโครงการภายใต้ชื่อ KMUTT DNA & Spirit : จิตวิญญาณแห่งสายเลือดพระจอมเกล้า เข้ามาร่วมกิจกรรมการเรียนรู้ในโครงการพระจอมเกล้าศึกษาด้วย จึงทำให้นักศึกษาสามารถเข้าร่วมกิจกรรมการเรียนรู้แบบทัศนาสัญจรได้มากขึ้นและคาดหวังว่าจะต่อยอดเป็น DNA ที่ถ่ายทอดเรื่องราวของ "พระจอมเกล้า" ได้ โดยนักศึกษา มจธ. ที่มีพื้นฐานทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีที่เข้าร่วมโครงการต้องศึกษาพระราชประวัติ พระราชกรณียกิจของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวที่ปูรากฐานในวิทยาการความก้าวหน้าให้สยามมาจนถึงทุกวันนี้ โดยแต่ละกลุ่มจะศึกษาเพิ่มเติมในแต่ละหัวข้อความสนใจ ได้แก่ กลุ่มค้นคว้าด้านการทูตความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ กลุ่มค้นคว้าด้านสถาปัตยกรรม กลุ่มค้นคว้าด้านการศึกษา ศาสนาและการปกครอง

กิจกรรมการเรียนรู้ทัศนาสัญจร "ตามรอยเส้นทางดาราศาสตร์ผ่านองค์ความรู้แห่งพระจอมเกล้า" ซึ่งจะเดินทางไปในวันที่ 1-2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2568 จังหวัดเพชรบุรี-ประจวบคีรีขันธ์ มีเนื้อหาเพิ่มเติมที่สรุปและจัดเป็นสำรับ link เชื่อมโยงไว้ดังนี้

จังหวัดเพชรบุรี ปรากฏร่องรอยอารยธรรมตั้งแต่สมัยทวารวดี วัตถุโบราณสมัยกรุงศรีอยุธยา เมื่อครั้งพระองค์ยังทรงผนวชเป็นพระภิกษุเคยเสด็จไปเยี่ยมชมสถานที่สำคัญทางศาสนา ทรงทราบความสำคัญของเมืองนี้ทั้งในด้านศาสนา เศรษฐกิจ และการปกครอง ทำให้ทรงสร้างพระนครคีรีรับแขกเมือง การรับวัฒนธรรมตะวันตกก็เริ่มมาตั้งแต่สมัยของพระองค์ทำให้เจ้านายหลายพระองค์ต่อจากนั้นยังเสด็จพระราชดำเนินรอยตาม อ่านเพิ่มเติม

1. แหล่งโบราณคดีบ้านโคกเศรษฐี ซึ่งมีการกำหนดอายุสมัยไว้ว่าอยู่ในช่วงทวารวดีจากวัตถุโบราณอย่างเศษภาชนะดินเผา ลูกปัด และเศษอิฐที่มีส่วนผสมของแกลบข้าว ที่ถูกค้นพบ จากการศึกษาพระราชประวัติรัชกาลที่ 4 จากงานเสวนาครั้งที่ 2 ของโครงการพระจอมเกล้าศึกษา จากพระปฐมเจดีย์ถึงนครศรีเทพฯ ทำให้รู้ว่าประเทศไทยมีองค์ความรู้เริ่มแพร่หลายในเรื่องยุคทวารวดีเริ่มในสมัยของพระองค์
2. ศึกษาธรณีวิทยา ชมวนอุทยานเขานางพันธุรัต รัชกาลที่ 4 ทรงเป็นกษัตริย์ที่มีความสนพระราชหฤทัยในศาสตร์ทางวิทยาศาสตร์รวมถึงธรรมชาติ ภูมิศาสตร์ซึ่งเป็นพื้นฐานของธรณีวิทยา ในการศึกษาด้านธรณีวิทยาดูจะเด่นชัดขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 5 โดยในสมัยรัชกาลที่ 4 จะมอบหมายให้เจ้าเมืองนำรายได้บางส่วนส่งเมืองหลวงตามพอใจ ะการทำเหมืองแร่ของชาวจีนอพยพที่ภาคใต้ก็เช่นกัน ในสมัยรัชกาลที่ 5 จึงมีการโอนกิจการเหมืองแร่มาสังกัดกระทรวงเกษตรที่ตั้งขึ้นใหม่และมีการตั้งกรมราชโลหกิจและภูมิวิทยา ใน พ.ศ. 2434
3. เส้นทางสุริยคราส เมื่อ พ.ศ. 2411 ได้เคยรวบรวมเป็นเนื้อหาในบทความมาแล้วชื่อว่า The King of Siam Eclipse
4. ด้วยการน้อมรำลึกถึงเหตุการณ์สำคัญการเกิดสุริยุปราคาที่รัชกาลที่ 4 ได้ทำนายไว้ ในปี 2532 รัชกาลที่ 9 จึงพระราชทานนามแห่งนี้ว่า อุทยานวิทยาศาสตร์พระจอมเกล้า ณ หว้ากอ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เหตุการณ์ดังกล่าวอ่านเพิ่มเติมได้ใน ณ หว้ากอ อดีต ปัจจุบัน อนาคต
5. นอกจากนี้เพชรบุรียังเป็นเส้นทางผ่านทั้งไปและกลับ ซึ่งเป็นสถานที่สำคัญทางเศรษฐกิจเมื่อครั้งตั้งแต่รัชกาลที่ 4 ทรงผนวชและเห็นความสำคัญ วิถีชุมชนจึงควรค่าแก่การสืบทอดและการเรียนรู้เพิ่มเติม โดยทำเป็นเล่มหนังสือไว้ซึ่งมีเนื้อหากล่าวถึงชาวพื้นเมืองเพชบุรีที่มีมากในพระราชวังพระนครคีรีเรียกว่า "เด็กชา" หรือมหาดเล็กน้อยนั่นเอง อ่านเพิ่มเติมใน เด็กชาเพชรบุรี บ้านนายาง การผลิตนักสื่อความหมายทางการท่องเที่ยว : คู่มือประกอบการอบรมในโครงการพัฒนาศักยภาพบุคลากรด้านการท่องเที่ยวชุมชนเพื่อเป็นต้นแบบชุมชนท่องเที่ยวของเพชรบุรี นอกจากนี้ยังมีชื่อบ้านนามเมืองที่น่าสนใจซึ่งสัมพันธ์กับพื้นที่ตั้งแต่บ้านนายางที่มาจากต้นยางนา ชะล้างอานม้า กับชื่อชายหาด ชะอำ หรือพริบพรี เพชรบุรี องค์ความรู้จากค้นพบทางโบราณคดี รวบรวมไว้ในหนังสือชื่อ หนังสือข้อมูลพื้นฐานการท่องเที่ยวชุมชนบ้านนายาง จังหวัดเพชรบุรี ในโครงการพัฒนาศักยภาพบุคลากรด้านการท่องเที่ยงชุมชนเพื่อเป็นต้นแบบชุมชนท่องเที่ยว จังหวัดเพชรบุรี
6. เนื้อหาพระราชประวัติของรัชกาลที่ 4 ในโครงการพระจอมเกล้าศึกษา ได้จัดทำรวบรวมไว้ในเว็บไซต์ซึ่งมีสื่อหลากหลายชนิด ทั้งแบบโปสเตอร์ออนไลน์ หนังสืออีบุ๊ก รวมถึงคลิปวิดีโอสั้น-ยาวของการเสวนา สามารถเข้าถึงได้ผ่าน URL นี้คลิก

ด้วยรากฐานวิทยาการความรู้เริ่มปรากฏเด่นชัดตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 4 พระมหากษัตริย์ผู้ทรงเป็นนักวิทยาศาสตร์แห่งสยาม เราปฏิเสธไม่ได้ว่า ความรู้คือพลังสำคัญในการขับเคลื่อนพัฒนาชาติ และยังเป็นสะพานเชื่อมระหว่างอดีต ปัจจุบัน และอนาคตของไทย บทความ "ตามรอยเส้นทางดาราศาสตร์ผ่านองค์ความรู้แห่งพระจอมเกล้า : เพชรบุรี-หว้ากอ" นี้จึงเป็นเพียงสำรับความรู้ที่เรียงร้อยให้ผู้อ่านและผู้เรียนรู้ได้สัมผัสแนวคิดการเรียนรู้ในพื้นที่จริงและค้นคว้าเพิ่มเติมในประเด็นที่สนใจ

อ่านเพิ่มเติม

เด็กชาเพชรบุรี บ้านนายาง การผลิตนักสื่อความหมายทางการท่องเที่ยว : คู่มือประกอบการอบรมในโครงการ พัฒนาศักยภาพบุคลากรด้านการท่องเที่ยวชุมชนเพื่อเป็นต้นแบบของชุมชนท่องเที่ยวจังหวัดเพชรบุรี by สาระ มีผลกิจ และดวงกมล อัศวมาศ

หนังสือข้อมูลพื้นฐานการท่องเที่ยวชุมชนบ้านนายาง จังหวัดเพชรบุรี ในโครงการพัฒนาศักยภาพบุคลากรด้านการท่องเที่ยวชุมชน เพื่อเป็นต้นแบบของชุมชนท่องเที่ยว จังหวัดเพชรบุรี by สาระ มีผลกิจ และดวงกมล อัศวมาศ

วรางคณา นิพัทธสุขกิจ. (2561). การเสด็จประพาสเมืองเพชรบุรีสสมัยรัชกาลที่ 4-รัชกาลที่ 6. วารสารประวัติศาสตร์ 2561. URL: https://ejournals.swu.ac.th/index.php/JOH/article/download/10482/8757/30873.

กรมศิลปากร. แหล่งโบราณบ้านโคกเศรษฐี. สืบค้นเมื่อ 27 ตุลาคม 2568. URL: Waf9i5MOh9WnkSIghQazkxiaOfEBhShkscv7piJv.pdf

ดวงกมล อัศวมาศ, สาระ มีผลกิจ, ชินณวุฒิ วิลยาลัย, & อมรวิชช์ นาครทรรพ. (2567). จากพระปฐมเจดีย์ถึงนครศรีเทพ: กำเนิดงานโบราณคดีสมัยใหม่ในยุคพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

วิชา เศรษฐบุตร. ปริทรรศน์การใช้ธรณีวิทยาในประเทศไทย. สืบค้นเมื่อ 22 ตุลาคม 2568. URL: untitled

The King of Siam Eclipse - Contributor Platform

สมาคมวิทยาศาสตร์แห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์. (2561). ณ หว้ากอ อดีต ปัจจุบัน อนาคต. กรุงเทพฯ: สมาคมวิทยาศาสตร์แห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์.

โครงการพระจอมเกล้าศึกษา - KMUTT Library