คุณปราณี คงสาคร บุคคลสำคัญทั้งในอดีตประธานสหกรณ์ออมทรัพย์ มจธ. และบุคลากรสำคัญในฐานะนักจัดการการเงิน เราจึงอดที่จะขอเข้าไปสัมภาษณ์ไม่ได้ ซึ่งการสัมภาษณ์ครั้งนี้ได้รับเกียรติจาก ผู้ช่วยศาสตราจารย์สนั่น สระแก้ว อาจารย์ประจำภาควิชาวิศวกรรมคอมพิวเตอร์และพ่วงตำแหน่งคณะกรรมการสหกรณ์ออมทรัพย์ มจธ. มาเป็นผู้สัมภาษณ์ให้ ด้วยความที่สหกรณ์ฯ ครบรอบ 50 ปี เราจึงตามเก็บรวบรวมเนื้อหาการดำเนินงานของสหกรณ์ฯมาเรื่อย ๆ ในครั้งนี้ได้รับรู้ถึงการพัฒนางานใน มจธ. อีกด้วยเพราะคุณปราณี คงสาคร ได้เริ่มเข้ามาทำงานที่ มจธ. เมื่อตั้งแต่ครั้งสมัยยังเป็นสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้า วิทยาเขตธนบุรี

บทบาทเริ่มต้นของการทำงานใน มจธ. และการก้าวเข้าสู่งานด้านสหกรณ์ออมทรัพย์

คุณปราณีเริ่มต้นเส้นทางการทำงานในมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรีตั้งแต่ปี พ.ศ. 2518 โดยปฏิบัติงานอยู่ที่วิทยาเขตพระนครเหนือเป็นระยะเวลา 5 ปี ก่อนจะย้ายมาประจำที่วิทยาเขตบางมดในปี พ.ศ. 2523 ในช่วงเวลาดังกล่าว ระบบงานด้านการเงินเดิมยังขาดความเป็นระเบียบและมาตรฐาน คุณปราณีจึงมีบทบาทสำคัญในการริเริ่มปรับปรุงกระบวนการทำงาน เช่น การจัดเก็บเอกสารทางการเงินและใบเสร็จรับเงินอย่างเป็นระบบ การรันเลขที่ใบเสร็จ และการจัดมัดเอกสารให้ตรวจสอบย้อนหลังได้สะดวกยิ่งขึ้น ซึ่งถือเป็นรากฐานสำคัญของงานการเงินในระยะต่อมา ทั้งนี้ วิทยาเขตบางมดในขณะนั้นเป็นวิทยาเขตที่มีขนาดเล็กที่สุดเมื่อเทียบกับพระนครเหนือและลาดกระบัง แต่มีความโดดเด่นด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ส่งผลให้มีงานวิจัยจำนวนมาก และทำให้ภาระงานด้านการเงินมีความซับซ้อนและท้าทายไม่น้อย ต่อมา เมื่อเกิดตำแหน่งหัวหน้าฝ่ายการเงินของวิทยาเขตบางมดว่างลง เนื่องมาจากหัวหน้าคนเดิมย้ายไปปฏิบัติงานที่ทบวงมหาวิทยาลัย คุณปราณีจึงได้เข้าร่วมสอบแข่งขันเพื่อชิงตำแหน่งดังกล่าว โดยมีคู่แข่งคือคุณสำราญ ถนอมนุ่ม ซึ่งขณะนั้นดำรงตำแหน่งเจ้าหน้าที่พัสดุ ในขณะนั้นเนื้อหาทางการสอบ คุณปราณีสังเกตว่าข้อสอบที่ใช้ในการคัดเลือกให้น้ำหนักด้านงานพัสดุมากกว่างานการเงิน สะท้อนให้เห็นถึงความต้องการของคณะกรรมการที่จะดึงบุคลากรที่มีความเชี่ยวชาญด้านพัสดุ โดยเฉพาะในประเด็นที่เกี่ยวข้องกับที่ดิน สิ่งก่อสร้าง และครุภัณฑ์ ซึ่งในอดีตต้องดำเนินการจัดซื้อผ่านส่วนกลาง คุณปราณีได้แสดงความคิดเห็นอย่างตรงไปตรงมาในระหว่างการสอบสัมภาษณ์ แม้จะถูกซักถามจากคณะกรรมการ แต่ด้วยความชัดเจนในบทบาทและความสามารถด้านการเงิน ทำให้เธอได้รับการแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งหัวหน้าฝ่ายการเงินในที่สุด ส่วนคุณสำราญได้ย้ายมาร่วมงานกับบางมดในภายหลังเมื่อปี พ.ศ. 2529

ในช่วงก่อนปี พ.ศ. 2529 คณะกรรมการนโยบายและแผนของวิทยาเขตบางมดมีแนวคิดว่าควรมีการจัดตั้งหน่วยงานด้านการเงินการคลังโดยเฉพาะ เนื่องจากเดิมสำนักงานอธิการบดีมีเพียงกองธุรการและกองบริการการศึกษาเท่านั้น ต่อมา ทบวงมหาวิทยาลัยได้เข้ามาสำรวจและปรับโครงสร้างสำนักงานใหม่ ส่งผลให้มีการจัดตั้งกองแผนงานและกองกิจการนักศึกษาเพิ่มเติม พร้อมทั้งก่อกำเนิด “กองคลัง” ขึ้นอย่างเป็นทางการ ซึ่งนับเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญของระบบการเงินและการบริหารจัดการภายในมหาวิทยาลัย และเป็นพื้นฐานที่เชื่อมโยงไปสู่การพัฒนางานสหกรณ์ออมทรัพย์ในเวลาต่อมา

ในยุคแรกเริ่มของการบริหารงานด้านการเงินของมหาวิทยาลัย ระบบการจ่ายเงินเดือนยังคงอาศัยเงินสดเป็นหลัก โดยเจ้าหน้าที่การเงินจะจัดทำ “ซองเงินเดือน” แยกให้แก่พนักงานและอาจารย์แต่ละราย มหาวิทยาลัยจะออกเช็คเพียงใบเดียวเพื่อเบิกเงินสดจำนวนมากจากธนาคาร ซึ่งในระยะแรกใช้บริการธนาคารกรุงไทย สาขาตากสิน และต่อมาเปลี่ยนเป็นธนาคารกสิกรไทย สาขาบางปะแก้ว ธนาคารจะเป็นผู้จัดเตรียมเงินสดบรรจุซองตามข้อมูลที่มหาวิทยาลัยส่งให้ โดยไม่คิดค่าบริการ เนื่องจากมหาวิทยาลัยเป็นลูกค้ารายใหญ่ การรับเงินเดือนในแต่ละครั้งต้องดำเนินการอย่างรัดกุม โดยคุณปราณีทำหน้าที่ร่วมกับคุณสำราญ โดยเจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัยจะถืออาวุธปืนลูกซอง และมีตำรวจร่วมดูแลความปลอดภัย ใช้รถของมหาวิทยาลัยซึ่งเป็นรถโตโยต้าสีเหลืองในการเดินทางไปรับเงิน ในขณะเดียวกัน

ระยะแรกของการดำเนินงานสหกรณ์ออมทรัพย์ยังไม่มีระบบหักชำระเงินจากเงินเดือน สมาชิกสหกรณ์จะได้รับเงินเดือนเต็มจำนวนก่อน จากนั้นจึงเดินมาชำระเงินกู้หรือเงินสะสมที่เคาน์เตอร์สหกรณ์ซึ่งตั้งอยู่ใกล้กับฝ่ายการเงิน วิธีการดังกล่าวก่อให้เกิดปัญหาเงินขาดหรือเงินเกินอยู่เป็นประจำ คุณสุชาติ เพริดพริ้ง อดีตประธานสหกรณ์ จึงได้แต่งตั้งคุณปราณี คงสาคร ให้เข้ามาดำรงตำแหน่งผู้จัดการสหกรณ์ เพื่อแก้ไขและพัฒนาระบบการทำงาน คุณปราณีได้ประสานความร่วมมือกับฝ่ายที่เกี่ยวข้อง เพื่อปรับกระบวนการให้สหกรณ์จัดทำยอดหักเงินเดือนแบบรวม และส่งให้ฝ่ายการเงินเป็นผู้ดำเนินการหัก ณ ที่จ่าย การเปลี่ยนแปลงนี้ช่วยลดความผิดพลาด เพิ่มความถูกต้อง และยกระดับประสิทธิภาพในการทำงานของสหกรณ์อย่างชัดเจน ทั้งนี้ ภายหลังคุณปราณีได้ทราบว่าตนได้รับเงินเดือนเพิ่มอีก 500 บาทจากตำแหน่งดังกล่าว จึงตัดสินใจนำเงินจำนวนนี้บริจาคคืนให้แก่สหกรณ์ สะท้อนถึงความซื่อสัตย์และจิตสาธารณะในการทำงาน โดยในยุคนั้น การบันทึกข้อมูลและการคำนวณตัวเลขทั้งหมด ยังคงอาศัยเครื่องพิมพ์ดีดและเครื่องคิดเลขแบบโยกเป็นเครื่องมือหลักในการทำงาน

อ่านต่อได้ใน Part2

บรรณานุกรม

(ปราณี คงสาคร, 50 ปีสหกรณ์ออมทรัพย์ มจธ.,10 พฤศจิกายน 2568).

สามารถอ่านเพิ่มเติมได้

ความเป็นมาสหกรณ์ออมทรัพย์ มจธ. (กำลังอยู่ในช่วงจัดทำหนังสือรวบรวมประวัติเพิ่ม)

วิวัฒนาการ มจธ. บันทึกจากบุคคลร่วมสมัยอาจารย์เอมอร ศรีนิลทา

หนังสือ 30 ปี สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี (2503-2533)