พระจอมเกล้าศึกษา เมืองเพชรบุรี

วันที่ 5 พฤษภาคม 2568 คงจะเป็นวันธรรมดาสำหรับใครหลายคน แต่สำหรับนักศึกษามหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี ราชบุรี วันนั้นกลับพิเศษกว่าเพราะได้ออกเดินทางสู่เมืองเพชรบุรี เพื่อร่วมกิจกรรม Co-curriculum: พระจอมเกล้าศึกษา เมืองเพชรบุรี ซึ่งจัดขึ้นโดยคณะอาจารย์ผู้นำทางความรู้และแรงบันดาลใจ นำโดย ดร.ทศพร ทองเที่ยง และ คุณสุภาวดี สังข์วรรณ

เป้าหมายของกิจกรรมนี้ไม่ใช่แค่การพาไป “ดู” สถานที่ แต่คือการพานักศึกษาไป “สัมผัส” เรื่องราวและคุณค่าที่ซ่อนอยู่ในอดีตและปัจจุบันของเมืองเพชรบุรี เมืองแห่งสามวัง สามทะเล และสามรส ด้วยแนวคิด “พระจอมเกล้าศึกษา” — การเรียนรู้ที่เน้นประสบการณ์จริง การตั้งคำถาม และการเปิดใจต่อสรรพสิ่งรอบตัว 

📍เส้นทางการเรียนรู้ ที่เรียงร้อยเป็นเรื่องราวทั้งวันเริ่มต้นจาก... 

วัดมหาสมณาราม วัดเก่าแก่ที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ทรงผูกพันเป็นพิเศษ นักศึกษาได้เห็นสถาปัตยกรรมที่ผสมผสานระหว่างไทยและตะวันตก พร้อมกับจิตรกรรมฝาผนังที่สะท้อนแนวคิดศาสนาและวิถีชีวิตในอดีต 

ถัดมาเป็น อุทยานประวัติศาสตร์พระนครคีรี (เขาวัง) สัญลักษณ์สำคัญของจังหวัดเพชรบุรี เมื่อมองจากเบื้องล่างขึ้นไปยังยอดเขา จะเห็นพระที่นั่ง เจดีย์ และสิ่งปลูกสร้างเรียงรายอย่างสง่างาม บนเนินเขาที่สูงเด่นกลางเมือง การเดินขึ้นเขานอกจากจะได้สัมผัสกับความงามของทัศนียภาพโดยรอบแล้ว ยังได้ชื่นชมความงามของสถาปัตยกรรมที่ผสมผสานระหว่างตะวันตกกับศิลปะแบบไทยอย่างกลมกลืน

พระนครคีรีไม่ได้เป็นเพียงพระราชวัง หากแต่เป็นภาพสะท้อนพระปรีชาของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ผู้ทรงบวชมานานก่อนเสด็จขึ้นครองราชย์ พระองค์ทรงนำความรู้จากพระพุทธศาสนา ดาราศาสตร์ และภาษาอังกฤษ มาประยุกต์ใช้ในการบริหารบ้านเมืองอย่างรอบด้าน พระราชวังแห่งนี้จึงเปรียบได้กับ “หอวิทยาการ” ที่สะท้อนแนวคิดก้าวไกลของพระองค์

ตามเรื่องเล่า พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯ ทรงมีวิสัยทัศน์ล้ำยุค ทรงโปรดให้สร้างพระนครคีรีขึ้นเพื่อเป็นทั้งที่ประทับพักผ่อน และเป็นหอดูดาวสำหรับศึกษาดาราศาสตร์ สะท้อนพระราชหฤทัยที่เปิดกว้างต่อโลกวิทยาศาสตร์ควบคู่กับหลักธรรมแห่งพุทธศาสนาอย่างลึกซึ้ง

และไปกันต่อ ณ วัดมหาธาตุวรวิหาร นักศึกษาได้ใกล้ชิดกับพระปรางค์ 5 ยอด ศิลปกรรมแบบขอมและอยุธยาที่ชวนให้ตั้งคำถามถึงรากเหง้าและความเปลี่ยนผ่านของวัฒนธรรม 

ในช่วงบ่าย แสงแดดสาดส่อง นักศึกษาได้เดินทอดน่องใน ตลาดริมน้ำเพชรบุรี ร่วมพูดคุยกับชาวบ้าน ชิมข้าวแช่ตำรับเจ้าจอมมารดากลิ่น รับรู้ถึงวิถีชีวิตที่ยังคงเคลื่อนไหวไปพร้อมประวัติศาสตร์ 

ณ พระรามราชนิเวศน์ (วังบ้านปืน) พระราชวังสไตล์เยอรมัน สถาปัตยกรรมแบบบาโรค (Baroque) และแบบอาร์ตนูโว (Art Nouveau) หรือที่เยอรมันเรียกว่าจุงเกนสติล (Jugendstil)  นักศึกษาได้ตั้งคำถามถึงเหตุผลในการเลือกสถาปัตยกรรมต่างชาติ และการปรับตัวของกษัตริย์ไทยในยุคโลกาภิวัตน์ 

และสุดท้าย ปิดวันด้วยลมทะเลเย็น ๆ ที่ หาดเจ้าสำราญ ไม่เพียงพักผ่อนใจ แต่ยังได้เรียนรู้เรื่องราวของพระราชนิยมและการเลือกพื้นที่เพื่อการพักผ่อนในอดีต 

✨ กิจกรรมนี้ไม่ได้หวังให้เกิดเพียงความรู้ในเชิงวิชาการ แต่หวังให้เกิด การเปลี่ยนแปลงจากภายใน ผ่าน 5 กระบวนการเรียนรู้ ที่ออกแบบมาให้ “กระตุ้นความคิด ปลุกความรู้สึก และเชื่อมโยงกับชีวิตจริง” ได้แก่: 

💡 ลักษณะ: ซึมซับความงดงามของศิลปะ ประวัติศาสตร์ และคุณค่าทางวัฒนธรรมอย่างไม่เร่งเร้า 

🔍 ศึกษา: ลงพื้นที่จริงเพื่อเรียนรู้จากบริบท สัมผัส และรายละเอียดที่ไม่มีในหนังสือ 

🤝 พบ: พบปะ พูดคุย แลกเปลี่ยน กับคนในชุมชน เปิดพื้นที่การเรียนรู้แบบมีชีวิต 

📚 เรียนรู้: ใช้กระบวนการ Active Learning วิเคราะห์ วิพากษ์ และสะท้อนความคิดอย่างมีทิศทาง 

🌱 เปิดมุมมอง: ปลดกรอบความคิดเดิม ๆ เปิดใจต่อสิ่งใหม่ และเห็นโอกาสในการต่อยอดการเรียนรู้ในอนาคต 

อ้างอิง

สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. (ม.ป.ป.). พระรามราชนิเวศน์ (พระราชวังบ้านปืน). สิ่งแวดล้อมศิลปกรรม. https://culturalenvi.onep.go.th/site/detail/3474

กรมศิลปากร. (ม.ป.ป.). อุทยานประวัติศาสตร์พระนครคีรี. สำนักงานอุทยานประวัติศาสตร์พระนครคีรี. http://virtualhistoricalpark.finearts.go.th/phranakhonkhiri/index.php/th/