จิปาถะภัณฑ์สถานบ้านคูบัว

ได้มีโอกาสไปเยือน บ้านคูบัว ตั้งอยู่ในอำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี ถือเป็นหนึ่งในหมู่บ้านไท‑ยวนดั้งเดิมที่มีโบราณสถานและวิถีชีวิตอันงดงาม ฝั่งแม่น้ำแม่กลองลับๆ ในตัวหมู่บ้าน มี “จิปาถะภัณฑ์สถาน” หรือพิพิธภัณฑ์ชุมชน เล่าเรื่องราวชีวิตของผู้คนและประเพณีอย่างอบอุ่น

จิปาถะภัณฑ์สถานเป็นพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น ตั้งอยู่ในบริเวณวัดโขลงสุวรรณคีรี ตำบลคูบัว อำเภอเมือง จังหวัดราชบุรี เกิดจากความร่วมมือของหลายภาคส่วน เพื่อสืบทอดวัฒนธรรมไท-ยวน ปัจจุบันยังคงหลงเหลืออยู่เพียงแค่ภาษาพูดและการทอผ้าจก ซึ่งเป็นมรดกทางวัฒนธรรมการแต่งกายของผู้หญิงไท-ยวนเท่านั้น

เดินชมพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นนี้กันค่ะ

ภายในอาคารจะแบ่งห้องแสดงไว้หลายห้อง ได้แก่ ภูมิปัญญาสมัยทวารวดี   แสดงเครื่องมือทำมาหากิน  มุมหลับนอนสอนลูกหลาน การระดมความคิดของคนในชุมชน แสดงวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของชาวไท-ยวน  วิถีชีวิตความเป็นอยู่ของชาวไท-ยวน เรื่องทำมาหากินของไท - ยวน ภูมิปัญญาทอผ้าจก และห้องชาติพันธุ์ในจังหวัดราชบุรี

ที่ชื่นชอบที่สุดก็คงจะเป็นห้องวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของชาวไท-ยวน ทำให้ย้อนถึงอดีตที่ใช้ชีวิตเรียบง่ายและความอบอุ่นในอดีต ภายในห้องจัดแสดงข้าวของเครื่องใช้พื้นบ้าน เครื่องมือหัตถกรรม และวิถีการดำเนินชีวิตที่เต็มไปด้วยภูมิปัญญาและความสัมพันธ์ของคนในครอบครัว ทำให้รู้สึกเหมือนได้ย้อนกลับไปยังช่วงเวลาที่ผู้คนยังพึ่งพาธรรมชาติและอยู่ร่วมกันอย่างพอเพียง เป็นความงามที่เรียบง่ายแต่เปี่ยมด้วยคุณค่าและความทรงจำ

ห้องนี้มีครัวของชาวไท - ยวน ซึ่งประกอบด้วยก้อน เส้า เตาไฟ และอุปกรณ์หุงข้าวต้มแกง บรรยากาศของห้องครัวเหมือนจริง  ถัดจากครัว เป็นห้องอยู่ไฟ แต่เดิมเมื่อผู้หญิงคลอดลูกจะต้องอยู่ไฟ เรียกว่าอยู่เดือน เชื่อกันว่า ใครอยู่ไม่ถึงเดือน ร่างกายก็จะอ่อนแอ เจ็บป่วยง่าย

จากนั้นก็เดินชมไปจนถึงห้องชาติพันธุ์ ห้องนี้จะมีแสดงเครื่องแต่งกาย ที่อยู่อาศัย รูปลักษณ์ และเรื่องราวของแต่ละชาติพันธุ์ในราชบุรี เช่น ไทยยวน ไทยทรงดำ ไทยมอญ ไทยจีน ไทยกะเหรี่ยง ไทยลาวเวียง และไทยพื้นถิ่น ทำให้เราได้เห็นถึงความแตกต่างของแต่ละชาติพันธุ์ที่มาอาศัยอยู่ในจังหวัดราชบุรี ซึ่งแต่ละกลุ่มมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวทั้งในด้านวัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวิต ทำให้เราได้เห็นถึงความหลากหลายและการอยู่ร่วมกันของผู้คนต่างเชื้อชาติในพื้นที่เดียวกันอย่างกลมกลืน นับเป็นการเรียนรู้ที่ช่วยเปิดมุมมองใหม่ ๆ และเสริมสร้างความเข้าใจในความงดงามของความแตกต่าง

ได้มีโอกาสพูดคุยกับอดีตผู้ใหญ่ดิเรก สุริยจันทร์ เกษตรกรดีเด่นแห่งชาติสาขาทำนา ประจำปี 2560 ได้เล่าว่าตนเป็นรุ่นที่ 6 เดิมนั้นชาวไทยวนจากเชียงแสนได้อพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานบ้านเรือนณ ตำบลคูบัว จังหวัดราชบุรี  วิถีชีวิตปรับเปลี่ยนไปเด็กรุ่นใหม่ออกไปหางานต่างถิ่น แต่สำหรับอดีตผู้ใหญ่ดิเรก นั้นยังคงอนุรักษ์ภูมิปัญญา วัฒนธรรมภาษาพูด และการแต่งกายไว้เป็นอย่างดี และยังคงประกอบอาชีพเกษตร ปลูกข้าวอินทรีย์ เพื่อสุขภาพนำมาขายที่วัดโขลงสุวรรณคีรี

จิปาถะภัณฑ์สถานจึงไม่ใช่แค่พิพิธภัณฑ์ แต่เป็นพื้นที่ที่เชื่อมโยงอดีตกับปัจจุบัน ถ่ายทอดอัตลักษณ์ของชุมชนให้คนรุ่นใหม่ได้เรียนรู้และภาคภูมิใจในรากเหง้าของตนเอง

อ้างอิง

สถานที่เที่ยวราชบุรี. (n.d.). จิปาถะภัณฑ์บ้านคูบัว.https://xn--b3czk4afcy3gxah5a1g4e.com/%E0%B8%AA%E0%B8%96%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%A2%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%A3%E0%B8%B5/%E0%B8%88%E0%B8%B4%E0%B8%9B%E0%B8%B2%E0%B8%96%E0%B8%B0%E0%B8%A0%E0%B8%B1%E0%B8%93%E0%B8%91%E0%B9%8C