หากเปรียบเทียบความพากเพียรพยายามเป็นต้นไม้ ที่จะต้องหมั่นรดน้ำพรวนดินและใส่ปุ๋ยมาจนต้นไม้เติบใหญ่และผลิดอกออกผลให้ได้เก็บกิน ก็ไม่ต่างจากความพากเพียรพยายามที่จะต้องฝึกฝนหมั่นเพียรเรียนรู้และใช้เวลาในการพัฒนาจึงจะได้มาซึ่งผลสำเร็จตามที่คาดหวัง - ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.สุกัญญา พึ่งจะแย้ม

แม้ในความสำเร็จในการขอตำแหน่งทางวิชาการของอาจารย์ “พึ่งจะแย้ม” ให้หมู่มวลผู้คนได้เชยชมแต่ตลอดเส้นทางก่อนที่จะเดินทางมาถึงเป้าหมายแห่งความสำเร็จอาจารย์สุกัญญา พึ่งจะแย้ม ก็ได้อุทิศทั้งแรงกาย แรงใจ ในการพากเพียรคิดค้นผลงานวิจัยต่าง ๆ มากมายที่ก่อให้เกิดประโยชน์ต่อวงวิชาการ

อาจารย์สุกัญญา กล่าวว่า เคล็ดลับในความสำเร็จของตนไม่ได้มีอะไรโดดเด่นหรือเหนือไปจากคนอื่นเพียงแต่ตนเป็นคนที่ไม่ย่อท้อต่อความพยายามตนเชื่อเสมอว่าหากลงมือทำอะไรแล้วถ้าตั้งใจอย่างไรก็สำเร็จและตนยึดเอาวิธีคิดนี้ในการฝ่าฟันอุปสรรคต่างๆมาโดยตลอดจนปัจจุบันก็ยังนำหลักแนวคิดนี้ถ่ายทอดให้ลูกศิษย์ของตนโดยจูงใจให้ลูกศิษย์ต่อสู้ฟันฝ่ากับความยากของการเรียนและการทำโครงการวิจัยต่าง ๆ ทำด้วยความสุข ไม่มากไป ไม่น้อยไปแต่ไม่หยุดทำทำอย่างมีวินัยเหมือนเป็นส่วนหนึ่งในชีวิต จะได้มี passion ในการทำงานอยู่ตลอด แล้วสิ่งที่เราสั่งสมมาก็จำนำพาเราไปสู่ความสำเร็จ และสิ่งนี้เองก็เป็นต้นแบบให้แก่นักศึกษาที่อยู่ภายใต้ความดูแลของตนซึมซับและมีพลังในการลงมือทำโครงการวิจัยต่าง ๆ จนสามารถไปแข่งขันและคว้ารางวัลกลับมาได้

งานวิจัยที่อาจารย์สุกัญญาได้ยกตัวอย่างมาเล่าให้ฟังได้แก่งานวิจัยเกี่ยวกับการแยกเชื้อแบคทีเรียโพรไบโอติกและการวิเคราะห์ข้อมูลทางจีโนมแบคทีเรียที่คัดแยกได้ โดยแหล่งที่นำมาคัดแยกเชื้อก็คืออาหารหมักพื้นบ้านของไทยที่มีรสเปรี้ยวที่อุดมไปด้วยแบคทีเรียกรดแลคติกที่มีคุณสมบัติเป็นโพรไบโอติกซึ่งตัวโพรไบโอติกนี้สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้ทั้งต่อตัวมนุษย์และสัตว์มีคุณสมบัติพื้นฐานคือช่วยสร้างสมดุลในลำไส้ สามารถไปยับยั้งจุลินทรีย์ที่ก่อให้เกิดโรคได้และยังช่วยในระบบการย่อยอาหารหรืออาจมีคุณสมบัติพิเศษที่เพิ่มเข้ามาอีกในบางสายพันธุ์คือสามารถช่วยบรรเทาความเครียดได้เพราะในโพรไบโอติกมีการสร้างสารกาบา (Gamma-Aminobutyric Acid : GABA) เป็นสารสื่อประสาท ช่วยให้สมองผ่อนคลาย นอนหลับง่าย ลดความเครียด ลดความวิตกกังวล และลดความเสี่ยงของการเป็นโรคซึมเศร้านอกจากนี้ในบางสายพันธุ์มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระลดการอักเสบ กระตุ้นภูมิคุ้มกัน ลดคลอเรสเตอรอล และอื่นๆ คุณสมบัติเหล่านี้มีความหลากหลายที่จำเพาะขึ้นอยู่กับแต่ละสายพันธุ์ นั่นคือสิ่งที่น่าสนใจ จึงเป็นที่มาของการก่อเกิดงานวิจัยนั่นเอง

อาจารย์สุกัญญาจึงสนใจที่จะนำแบคทีเรียดี ๆ เหล่านี้ที่อยู่ในอาหารหมักทำการแยกออกมาไปใช้ต่อยอดในผลิตภัณฑ์ที่ต้องการได้และนอกจากนี้ยังตระหนักถึงความปลอดภัยในการใช้งาน จึงไม่ละเลยที่จะประเมินความเสี่ยงในการก่อโรคและความสามารถในการถ่ายโอนยีนดื้อยาหรือผลข้างเคียงอื่นๆเพื่อนำไปต่อยอดสู่ผลิตภัณฑ์ได้อย่างปลอดภัย โดยการศึกษาลงไปในระดับจีโนมเพราะต้องการทราบว่ามียีนตัวใดที่สามารถส่งผลต่อการก่อโรคได้หรือไม่จะเห็นได้ว่าเพราะการไม่หยุดลงมือทำ ไม่หยุดคิด จะมีโจทย์ใหม่มาอย่างต่อเนื่อง

ในบริบทของการเป็นอาจารย์แม้จะมีทั้งงานวิชาการที่จะต้องทำการสอนอยู่เสมอแต่อาจารย์สุกัญญาก็ไม่เคยละทิ้งการเป็นนักวิจัยที่จะคิดค้นทดลองทำวิจัยเพื่อให้เกิดองค์ความรู้ใหม่ที่เป็นประโยชน์ต่อวงวิชาการโดยอาจารย์สุกัญญาให้แนวคิดในการทำงานไว้ว่า การทำงานวิจัยเป็นเรื่องธรรมดาที่ผลออกมาจะสำเร็จบ้างล้มเหลวบ้างแต่ไม่ว่าผลจะออกมาเป็นอย่างไรก็ตามก็จะต้องคิดค้นหาวิธีการแก้ปัญหาอย่างต่อเนื่องและไม่หยุดยั้งที่จะลงมือจนกว่าจะได้มาซึ่งผลสำเร็จ และแม้ว่างานวิจัยนั้นจะสำเร็จแล้วก็จะต้องคิดหาวิธีการต่อยอดงานวิจัยหรือคิดค้นงานวิจัยใหม่ ๆ ออกมาเพื่อเป็นการสร้างประโยชน์ให้กับวงวิชาการต่อไปและอีกหนึ่งสิ่งที่ทำให้ตนทำงานวิจัยได้สำเร็จคือการไม่ผัดวันประกันพรุ่งและการมีความมุ่งมั่นของตนที่จะไม่ย่อท้อและล้มเลิกการลงมือทำ

สุดท้ายนี้อาจารย์สุกัญญายังได้ฝากงานวิจัยชิ้นใหม่คือsynbiotic encapsulation เป็นกระบวนการที่ใช้พอลิเมอร์เป็นสารห่อหุ้มตัวโพรไบโอติกไว้กับสารพรีไบโอติกที่เรียกรวมกันว่าซินไบโอติกนั่นเอง เพื่อการปกป้องโพรไบโอติก ทำให้ตัวโพรไบโอติกอยู่รอดในกระบวนการผลิตในอุตสาหกรรมต่าง ๆ และรวมถึงการป้องกันการโดนทำลายจากกระบวนการย่อยอาหารในปากและกระเพาะอาหารจนสามารถไปเจริญเติบโตได้ในลำไส้เพื่อที่จะสามารถไปสร้างสมดุลให้กับลำไส้เราคงจะได้เห็นผลงานอาจารย์ที่ต่อยอดกับอาหารหรือของหวานที่ถูกปากคนไทยและมีประโยชน์กันได้อีกเร็ว ๆ นี้

ข้อมูล : จากการสัมภาษณ์ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.สุกัญญา พึ่งจะแย้ม เมื่อวันที่ 7 สิงหาคม 2567