HUMANOID ROBOTICS: นวัตกรรมเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของมนุษย์

แนวคิด Smart Manufacturing มุ่งเชื่อมโยงเทคโนโลยีดิจิทัลอย่างการวิเคราะห์ข้อมูล (Data Analytics) เซ็นเซอร์ (Sensor) อินเทอร์เน็ตในทุกสรรพสิ่ง (IoT) ระบบอัตโนมัติ (Automation) และปัญญาประดิษฐ์ (AI) เข้ากับกระบวนการผลิตตั้งแต่จุดเริ่มต้นจนถึงจุดสิ้นสุดของสายพาน เพื่อลดต้นทุน ความผิดพลาด เพิ่มประสิทธิภาพ ความแม่นยำ รวมถึงพัฒนาคุณภาพชีวิตของมนุษย์ให้ดีขึ้น

โดยมี Humanoid Robotics นับเป็นอีกนวัตกรรมสำคัญในอุตสาหกรรมแห่งอนาคต

Humanoid Robotics คืออะไร

Humanoid Robotics คือสาขาหนึ่งของวิทยาการหุ่นยนต์ ที่มุ่งเน้นการออกแบบและสร้างหุ่นยนต์โดยอ้างอิงพื้นฐานมาจากกายวิภาคของมนุษย์ หุ่นยนต์ประเภทนี้จึงมีรยางค์รูปร่างลักษณะตั้งแต่ศีรษะ ลำตัว แขน ขา คล้ายมนุษย์ รวมถึงสามารถเคลื่อนไหวเลียนแบบมนุษย์ได้ อย่างไรก็ตาม หุ่นยนต์ฮิวแมนนอยด์บางตัวอาจมีเพียงช่วงเอวขึ้นไป เช่น Punyo-1 จาก Toyota หรืออาจไม่มีศีรษะ เช่น Calvin-40 จาก Wandercraft นอกจากนี้หุ่นยนต์ฮิวแมนนอยด์ที่สร้างเลียนแบบมนุษย์เพศชายจะเรียกว่า แอนดรอยด์ (android) ส่วนหุ่นยนต์ฮิวแมนนอยด์ที่สร้างเลียนแบบมนุษย์เพศหญิงจะเรียกว่า ไกนอยด์ (gynoid)

ตัวขับเคลื่อนหลักในภาคธุรกิจ

หุ่นยนต์ฮิวแมนนอยด์สามารถใช้เครื่องมือ อุปกรณ์ และทำงานในสภาพแวดล้อมที่ออกแบบมาเพื่อมนุษย์ได้ จึงไม่จำเป็นต้องสูญเสียงบประมาณเพื่อปรับเปลี่ยนสภาพแวดล้อมของสถานที่ทำงานใหม่ กรณีตัวอย่างเช่น หุ่นยนต์ Digit ของบริษัท Agility Robotics ที่ทำงานร่วมกับพนักงานในศูนย์กระจายสินค้า ช่วยยกและขนย้ายสินค้าร่วมกับมนุษย์ในพื้นที่เดียวกันอย่างปลอดภัย (Agility Robotics, 2024) ซึ่งตรงกับแนวคิด Human–Robot Collaboration (HDC) หรือ การทำงานประสานระหว่างมนุษย์และหุ่นยนต์ ที่ผนวกประสบการณ์ความชาญฉลาดของผู้ใช้เข้ากับกำลังความแม่นยำของเครื่องจักร

วิทยาการหุ่นยนต์โดยคน มจธ.

ปี พ.ศ. 2538 รองศาสตราจารย์ ดร.ชิต เหล่าวัฒนา ได้ก่อตั้ง สถาบันวิทยาการหุ่นยนต์ภาคสนาม (Institute of field robotics: FIBO) หรือ ฟีโบ้ ขึ้น ซึ่งเป็นสถาบันระดับคณะแห่งแรกและแห่งเดียวของประเทศไทยที่เปิดสอนครบทั้งปริญญาตรี ปริญญาโท ปริญญาเอก ในสาขาวิทยาการหุ่นยนต์และระบบอัตโนมัติ รวมถึงได้สร้างผลงานที่ตอบโจทย์ความต้องการจากภาครัฐและเอกชนหลากหลายโครงการ อาทิ หุ่นยนต์ลาดตระเวนอัจฉริยะ หุ่นยนต์สำรวจพื้นที่เสี่ยงภัย หุ่นยนต์ตรวจวัดความหนาผนังถังน้ำมันอัตโนมัติ หุ่นยนต์เติมน้ำมันอัตโนมัติ และหุ่นยนต์ฮิวแมนนอยด์เช่น

1. หุ่นยนต์ Journey II

เป็น Service Robot ที่นำรถ AGV (Automatic Guided Vehicle) กับ Semi Humanoid มาประยุกต์ สามารถสื่อสารพูดคุยโต้ตอบเป็นภาษาไทย และแสดงสีหน้าท่าทางเลียนแบบคน รวมทั้งยังสามารถร้องเพลง และให้ข้อมูลต่าง ๆ ได้

2. หุ่นยนต์ Smile Robot

เป็นหุ่นยนต์ตรวจการอัจฉริยะ (Intelligent patrol robot) ที่ติดตั้งและทดสอบการใช้งานจริง ณ ศูนย์การค้า Siam Paragon เพื่อปฏิวัติระบบรักษาความปลอดภัยและการจัดการสิ่งแวดล้อม

คุณสมบัติหลักของหุ่นยนต์ Smile Robot แบ่งออกได้หลายด้าน อาทิ ด้านความปลอดภัยที่สามารถตรวจจับความร้อนเพื่อป้องกันไฟไหม้ก่อนเกิดเหตุ รวมถึงมีระบบตรวจจับน้ำนองบนพื้นพร้อมส่งพิกัดไปยังห้องควบคุมได้ทันทีเพื่อป้องกันอุบัติเหตุของลูกค้า โดยการตรวจจับน้ำที่ขังอยู่บนพื้นนับเป็นงานที่ต้องใช้ข้อมูลภาพน้ำมหาศาลเพื่อสอนให้หุ่นยนต์รู้และจดจำ นอกจากนี้ยังติดตั้งกล้องตรวจจับใบหน้าพร้อมแจ้งเตือนเมื่อพบบุคคลภายนอกผู้ไม่ได้รับอนุญาตให้อยู่ในพื้นที่ และสามารถส่งภาพแบบ Real Time ตลอด 24 ชั่วโมงไปยังห้องควบคุม ในด้านการจัดการสิ่งแวดล้อม หุ่นยนต์ Smile Robot มีความสามารถในการตรวจวัดความชื้น PM 2.5 และ CO2 พร้อมรายงานคุณภาพอากาศ สำหรับด้านการทำงานอัตโนมัติ หุ่นยนต์สามารถเคลื่อนที่ตามเส้นทางที่กำหนด สามารถขึ้นลงลิฟต์ได้เอง รวมถึงมีเซนเซอร์ป้องกันการชน ด้านพลังงาน สามารถทำงานต่อเนื่องได้ 12 ชั่วโมง และมีระบบชาร์จอัตโนมัติ

การนำหุ่นยนต์ Smile Robot มาใช้ก่อให้เกิดประโยชน์ทางธุรกิจที่วัดผลได้ เช่น การลดต้นทุนพนักงานรักษาความปลอดภัย ป้องกันความเสียหายจากไฟไหม้และน้ำท่วม เพิ่มความมั่นใจในเรื่องความปลอดภัยให้ลูกค้า และปรับปรุงคุณภาพสิ่งแวดล้อมภายในอาคาร

3. หุ่นยนต์มดบริรักษ์

เป็นหุ่นยนต์บริการหรือหุ่นยนต์เคลื่อนที่อัตโนมัติ ที่พัฒนาขึ้นมาตัวแรกในปี 2563 โดยมีจุดเด่นคือเป็นหุ่นยนต์อัตโนมัติเอนกประสงค์ (Multi-functional Mobility: MuM II) ที่ออกแบบมาเพื่อใช้ในสถานพยาบาลที่มีการรับรักษาผู้ป่วยโควิด โดยหุ่นยนต์ตัวนี้สามารถรองรับการทำงานในหลากหลายหน้าที่ ด้วยการปรับโมดูล (Module) ตามวัตถุประสงค์การใช้งาน อาทิ การติดตั้งโมดูลฆ่าเชื้อด้วยแสง UV หรือ โมดูลส่งอาหารผู้ป่วยอัตโนมัติ เพื่อสนับสนุนการปฏิบัติงานของบุคลากรทางการแพทย์และลดความเสี่ยงในการติดเชื้อ ส่วนชื่อ มดบริรักษ์ เป็นชื่อที่ได้รับพระราชทานจากสมเด็จพระเทพฯ

ด้านพัฒนา MuM II เป็นส่วนหนึ่งของโครงการสนับสนุนการศึกษาและพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรมดิจิทัลเพื่อรองรับความต้องการของอุตสาหกรรมหุ่นยนต์ โดยได้รับความร่วมมือจากสถานประกอบการคือ บริษัท เลิศวิลัยแอนด์ซันส์ จำกัด ซึ่งมีการพัฒนาหุ่นยนต์ให้สามารถนำไปใช้งานจริงในภาคอุตสาหกรรมได้ต่อไป

พร้อมทำงานร่วมกับทุกภาคส่วน

ด้วยคุณลักษณะของหุ่นยนต์ฮิวแมนนอยด์ที่มีต้นแบบจากมนุษย์ จึงทำให้หุ่นยนต์ประเภทนี้สามารถทำงานได้ในหลายภาคส่วนที่มีมนุษย์เป็นแรงงาน ทั้งภาคอุตสาหกรรม เกษตรกรรม ธุรกิจบริการ การแพทย์ และในอนาคต เมื่อความสามารถในการเคลื่อนไหว สื่อสาร และเรียนรู้ของหุ่นยนต์ก้าวหน้า หุ่นยนต์ฮิวแมนนอยด์อาจกลายเป็นมากกว่าเครื่องจักรสำหรับใช้งาน โดยสามารถเป็นเพื่อนร่วมงาน เพื่อนร่วมชีวิต และผู้ช่วยของสังคมมนุษย์อย่างแท้จริง

อ้างอิง

1. วิกิพีเดีย. (2568, 2 มกราคม). หุ่นยนต์ฮิวแมนนอยด์. สืบค้นเมื่อ 8 ตุลาคม 2568, จาก https://th.wikipedia.org//wiki/หุ่นยนต์ฮิวแมนนอยด์
2. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี. (ไม่ปรากฏวันที่). สถาบันวิทยาการหุ่นยนต์ภาคสนาม (Institute of Field Robotics – FIBO). สืบค้นเมื่อ 8 ตุลาคม 2568, จาก https://www.kmutt.ac.th/education/curriculum/institute-of-field-robotics/
3. AIS Business. (2021, 20 สิงหาคม). An in-depth look at SMART MANUFACTURING, The solution from AIS x OMRON. สืบค้นเมื่อ 8 ตุลาคม 2568, จาก https://business.ais.co.th/en/news-activities/en/ais-omron.html
4. FIBO KMUTT. (2023, 22 พฤศจิกายน). Smile หุ่นยนต์ตรวจการ์ด โดยสถาบันภาคสนาม – FIBO มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีฯ [วิดีโอ]. Facebook. สืบค้นเมื่อ 8 ตุลาคม 2568, จาก https://www.facebook.com/fibokmutt
5. Agility Robotics. (2024, กุมภาพันธ์ 27). Agility Robotics Broadens Relationship with Amazon [วิดีโอ]. YouTube. สืบค้นเมื่อ 8 ตุลาคม 2568, จาก https://www.youtube.com/watch?v=q8IdbodRG14
6. A8 Digital. (n.d.). Smart manufacturing [บทความออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 8 ตุลาคม 2568, จาก https://a8digital.co.th/digital-marketing/smart-manufacturing/
7. Marketing Oops! (2024, มีนาคม 20). รู้จักน้อง “Punyo”. [โพสต์บน Facebook]. Facebook. สืบค้นเมื่อ 9 ตุลาคม 2568, จาก https://www.facebook.com/photo.php?fbid=816771257150709&id=100064535270584&set=a.627721116055725