โซดาไฟ ดาบสองคมในชีวิตประจำวัน

จากข่าวที่เป็นประเด็นและกำลังมาแรงในตอนนี้คงไม่พ้นเรื่อง โซดาไฟ ถึงจะมีประโยชน์อย่างมากแต่ก็มีข้อเสียอยู่เช่นกัน ทุกคนอาจจะรู้จักโซดาไฟ ในเรื่องของการนำโซดาไฟมาใช้ในการลดท่อตัน แต่หากใช้ไม่เป็นก็อาจก่อให้เกิดแก่ชีวิตได้เช่นกัน แต่โซดาไฟมีประโยชน์และข้อเสียอย่างไร ลองมาอ่านบทความนี้...

โซดาไฟ พลังทำลายล้างและสรรพคุณอันน่าทึ่ง

โซดาไฟ หรือ โซเดียมไฮดรอกไซด์ (Sodium hydroxide) (์NaOH) เป็นสารเคมีที่มีทั้งประโยชน์และอันตรายในตัว เป็นสารประกอบที่มีลักษณะเป็นของแข็งสีขาว มีฤทธิ์กัดกร่อนสูง เมื่อละลายกับน้ำจะเกิดความร้อนและทำให้สารละลายมีความเป็นด่างสูงมาก อีกทั้งยังเป็นสารเคมีที่พบได้ทั่วไปในอุตสาหกรรมและการทำความสะอาด ด้วยคุณสมบัติที่เป็นด่างแก่ ทำให้โซดาไฟมีประสิทธิภาพในการละลายไขมัน คราบสกปรก และสารอินทรีย์อื่น ๆ จึงถูกนำไปใช้ในกระบวนการผลิตและการทำความสะอาดหลากหลายชนิด

ภาพจาก : worldchemical

โซดาไฟประโยชน์และโทษที่ควรรู้

แม้โซดาไฟจะเป็นที่นิยมและเป็นที่รู้จัก แต่ก็มีทั้งประโยชน์และโทษดังนี้

ประโยชน์ของโซดาไฟ :

1. นิยมในอุตสาหกรรม ไม่ว่าจะเป็นการผลิต เช่นผลิตสบู่ ผงซักฟอ ก กระดาษหรือเส้นใยสังเคราะห์ การทำความสะอาดอุปกรณ์และเครื่องจักรในโรงงาน หรือบำบัดน้ำเสียโดยช่วยปรับค่า pH ของน้ำเสียให้เป็นกลาง
2. การใช้ในชีวิตประจำวัน เช่น การทำความสะอาดขจัดคราบไขมัน คราบสกปรกและช่วยแก้ท่อตัน และยังเป็นส่วนประกอบในผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดหลายชนิด

โทษของโซดาไฟ :

1. อันตรายต่อผิวหนังและดวงตา การสัมผัสกับโซดาไฟจะทำให้เกิดการไหม้และเป็นแผลอย่างรุนแรง
2. ระคายเคืองระบบทางเดินหายใจ
3. ผลกระทบต่อทางเดินอาหาร เช่น อาเจียน ท้องเสีย หรือแสบร้อนในกระเพาะอาหาร

รู้ก่อนใช้โซดาไฟ

จากข้างต้นจะเห็นได้ว่า โซดาไฟมีฤทธิ์ความเป็นด่างค่อนข้างสูง หากการสัมผัสกับโซดาไฟโดยตรงจะทำให้เกิดการไหม้และระคายเคืองต่อผิวหนังอย่างรุนแรง เนื่องจากโซดาไฟจะทำปฏิกิริยากับโปรตีนในผิวหนัง ทำลายเซลล์และทำให้เกิดแผล แต่รู้หรือไม่ว่าการใช้โซดาไฟกับน้ำยาล้างห้องน้ำอันตรายอย่างมาก ไม่ใช่เพียงแค่น้ำยาล้างห้องน้ำแต่การผสมโซดาไฟกับสารเคมีบางชนิด เช่น สารฟอกขาว อาจปล่อยก๊าซพิษออกมา เมื่อมีการสูดดมจะทำให้ระคายเคือง ต่อระบบทางเดินหายใจ เช่น หน้ามืด หายใจไม่ออก เป็นต้น ดังนั้นจึงห้ามผสมโซดาไฟกับน้ำยาล้างห้องน้ำเด็ดขาด! การผสมสารเคมีทั้งสองชนิดเข้าด้วยกัน จะเกิดปฏิกิริยาเคมีที่รุนแรง ทำให้เกิดก๊าซพิษและความร้อนสูง อาจทำให้เกิดการระเบิดได้ และเป็นอันตรายต่อชีวิตอีกด้วย หากมีการสูดดมหรือสัมผัสกับโซดาไฟ ให้หาไปยังที่อากาศถ่ายเทบริสุทธิ์หรือนำส่งแพทย์ทันที ถ้าสัมผัสกับผิวหนัง ให้เปลี่ยนชุดและล้างออกด้วยน้ำปริมาณมากทันที และหากโดนดวงตา ให้นำน้ำล้างด้วยปริมาณน้ำมากและให้น้ำไหลผ่านอย่างน้อย 20 นาที และหากมีการกลืนกิน ห้ามทำให้ผู้ป่วยอาเจียนและบ้วนปากด้วยน้ำสะอาด

วิธีการใช้โซดาไฟให้ปลอดภัยหายห่วง

โซดาไฟเป็นสารเคมีที่มีประโยชน์มากมาย แต่ก็มีความอันตรายหากใช้งานไม่ถูกวิธี ดังนั้น การเรียนรู้วิธีการใช้โซดาไฟอย่างปลอดภัยจึงเป็นสิ่งสำคัญมาก

1. เตรียมอุปกรณ์ป้องกัน เช่น ถุงมือยาง แว่นตานิรภัย หน้ากากป้องกันสารเคมีและเสื้อผ้าที่มิดชิด
2. เตรียมภาชนะในการผสมโซดาไฟ โดยผสมน้ำกับโซดา ด้วยอัตราส่วนน้ำ 0.5 ลิตร โซดาไฟ 50-100 กรัม คนให้เข้ากัน จนโซดาไฟละลายหมด ระวังอย่าสัมผัสโดนผิวหนัง ตา และจมูก และนำไปเท ในท่อที่ตันหรือชักโครก จากนั้นรอให้โซดาไฟออกฤทธิ์ ขจัดล้างสิ่งอุดตันในท่อ 10-20 นาที เทน้ำตาม เพื่อล้างโซดาไฟในท่อให้หมด
3. ระวังไอระเหย ควรทำในที่อากาศถ่ายเท หากโซดาไฟเหลือหรือต้องการทิ้งโซดาไฟ ให้ทำดังต่อไปนี้ แยกขยะและใส่ถุงให้มิดชิด ทางที่ดีควรเขียนกำกับไว้ และนำไปทิ้งถังขยะสำหรับสารเคมี ห้ามนำทิ้งกับขยะทั่วไป พื้นดินหรือแม่น้ำ ลำคลอง เป็นต้น

สรุปจากบทความข้างต้นโซดาไฟเปรียบเสมือนดาบสองคมที่มีทั้งข้อดีและข้อเสียในตัวมันเอง และมีอันตรายซ่อนอยู่ หากเราใช้อย่างระมัดระวังและศึกษาความรู้ ความเข้าใจ ก็จะสามารถนำโซดาไฟไปใช้งานได้อย่างปลอดภัย

อ้างอิง

https://www.worldchemical.co.th/blog28/

https://www.smk.co.th/newsdetail/3033

https://www.ipst.ac.th/knowledge/75788/20240814-caustic-soda.html

https://www.rhkchemical.com/14823109/โซดาไฟ-50-98

https://www.ipst.ac.th/knowledge/75788/20240814-caustic-soda.html

https://www.pobpad.com/โซดาไฟ-สารอันตรายต่อสุข