"ตัวอักษร A-Z บนชั้นหนังสือคืออะไรกันน้าาา...?"
ทุกคนเคยเข้าห้องสมุดกันไหม เวลาเข้าไปใช้เราจะมีความรู้สึกว่าทำไมหนังสือมันหายากจัง จะให้เดินหาหนังสือทุกชั้นก็ใช่เรื่องที่จะมาเสียเวลาหา หรือเคยมีความรู้สึกว่าทำไมห้องสมุดบางที่ถึงจัดขั้นหนังสือไม่เหมือนกับห้องสมุดของเรา บางที่เป็นตัวเลข 000 - 900 บางที่ก็เป็น A-Z แล้วเราจะรู้ได้ยังไงว่าหนังสือที่ต้องการอยู่ตรงไหนของห้องสมุดกันแน่ ผู้เขียนจะพาทุกคนมาทำความรู้จักกับ การจัดหมวดหมู่หนังสือ และ ระบบหอสมุดรัฐสภาอเมริกา ให้กับทุกคนได้รู้จักกัน
Photo by Becca Tapert on Unsplash
การจัดหมวดหมู่หนังสือ
การจัดหมวดหมู่หนังสือ คือ การจัดกลุ่มหนังสือโดยพิจารณาการเนื้อหาและสาระสำคัญของหนังสือเล่มนั้น ๆ หรือรูปแบบของการประพันธ์ โดยใช้สัญญาลักษณ์เป็นตัวกำหนดเพื่อบอกประเภทของหนังสือไว้ที่สันหนังสือแต่ละเล่ม โดยสัญญาลักษณ์ที่ใช้แทนจะตัวเลขหรือตัวอักษร
ข้อดีของการจัดหมวดหมู่หนังสือ
1. ผู้ที่มาเข้าใช้ห้องสมุดและเจ้าหน้าที่สามารถค้นหาหนังสือที่ต้องการได้อย่างรวดเร็วและง่ายต่อการนำมาใช้งาน
2. ผู้ใช้เจอหนังสือที่มีเนื้อหาใกล้เคียงกันอยู่ในชั้นเดียวกันทำให้มีตัวเลือกในการใช้หนังสือเยอะขึ้น
3. ทำให้ทราบถึงทรัพยากรของห้องสมุดนั้น ๆ ว่าแต่ละหมวดมีหนังสือมากน้อยแค่ไหน
4. เมื่อรับหนังสือใหม่เข้ามาทำให้สามารถจัดหนังสือได้อย่างรวดเร็ว
Photo by Ugur Akdemir on Unsplash
ระบบหอสมุดรัฐสภาอเมริกา
แบ่งหมวด (Classes) โดยออกเป็น 21 หมวด ใช้อักษรตัวพิมพ์ใหญ่ A – Z ยกเว้น I O W X Y จำนวน 1 - 2 ตัวอักษร ตามด้วยหมายเลขที่จำแนกตามหัวข้อย่อย (Subclass) และอาจตามด้วยจุดทศนิยมเพื่อจำแนกรายละเอียดในประเด็นย่อยหรือเรื่องย่อยจำเพาะ
หมวด (Classes)
A ความรู้ทั่วไป (General Works)
B ปรัชญา จิตวิทยา ศาสนา (Philosophy Psychology, Religion)
C ศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์ (Auxiliary Sciences of History)
D ประวัติศาสตร์ทั่วไป และประวัติศาสตร์โลกเก่า (History : General and Old World)
E-F ประวัติศาสตร์ : อเมริกา (History : America)
G ภูมิศาสตร์ โบราณคดี นันทนาการ (Geography, Anthropology, Recreation)
H สังคมศาสตร์ (Social Sciences) รัฐศาสตร์ (Political Science)
K กฎหมาย (Law)
L การศึกษา (Education)
M ตนตรี (Music and Books on Music)
N ศิลปกรรม (Fine Arts)
P ภาษาและวรรณดี (Philology and Literatures)
Q วิทยาศาสตร์ (Science)
R แพทยศาสตร์ (Medicine)
S เกษตรศาสตร์ (Agriculture)
T เทคโนโลยี (Technology)
U ยุทธศาสตร์ (Military Science)
V นาวิกศาสตร์ (Naval Science)
Z บรรณานุกรม และบรรณารักษศาสตร์ (Bibliography, Library Science)
Photo by Shunya Koide on Unsplash
การแบ่งหมวดหมู่ย่อย (Subclass) หมวด A ความรู้ทั่วไป
หมวดหมู่ย่อย AC – รวมเรื่องชุด
หมวดหมู่ย่อย AE – สารานุกรม
หมวดหมู่ย่อย AG – พจนานุกรมและงานอ้างอิงทั่วไปอื่น
หมวดหมู่ย่อย AI – ดรรนี
หมวดหมู่ย่อย AM – พิพิธภัณฑ์
หมวดหมู่ย่อย AN – หนังสือพิมพ์
หมวดหมู่ย่อย AP – วารสาร
หมวดหมู่ย่อย AS – สมาคม และสมาคมวิชาการ
หมวดหมู่ย่อย AY – หนังสือรายปี
หมวดหมู่ย่อย AZ – ประวัติทั่วไปของความรู้
Photo by Jeroen den Otter on Unsplash
การแบ่งหมวดหมู่ย่อย (Subclass) หมวด B ปรัชญา จิตวิทยา ศาสนา
หมวดหมู่ย่อย BC - ตรรกวิทยา
หมวดหมู่ย่อย BD - ความรู้ทางปรัชญา ทฤษฎีของความรู้ ปรัชญาทางศาสนา
หมวดหมู่ย่อย BF - จิตวิทยา
หมวดหมู่ย่อย BH - ความงาม
หมวดหมู่ย่อย BJ - จริยศาสตร์
หมวดหมู่ย่อย BL-BY - ศาสนา เหตุผลนิยม
หมวดหมู่ย่อย BL - ศาสนา ความเชื่อ
หมวดหมู่ย่อย BM - จูดาส์
หมวดหมู่ย่อย BP - ศาสนอิสลาม
หมวดหมู่ย่อย BR - คริสต์ศาสนา
หมวดหมู่ย่อย BS - คัมภีร์ไบเบิล
หมวดหมู่ย่อย BT - ลัทธิศาสนา
หมวดหมู่ย่อย BV - หลักปฎิบัติ
หมวดหมู่ย่อย BX - นิกายต่าง ๆ
ดูหมวดหมู่ย่อย (Subclass) ของหมวด (Classes) อื่น ๆ ได้ที่นี่
ตัวอย่าง หนังสือ Move Heaven and Earth
ภาพจาก : https://opac.lib.kmutt.ac.th/vufind/Record/1385576
เลขเรียกหนังสือ (Call Number) : BF636.A2 ก-ม 2566
B คือ หมวด (Classes) ที่เกี่ยวกับปรัชญา จิตวิทยา ศาสนา
BF คือหมวดหมู่ย่อย (Subclass) ที่เกี่ยวกับจิตวิทยา
ทำไมห้องสมุดหลายแห่งจึงเลือกใช้ระบบหอสมุดรัฐสภาอเมริกาในการจัดเรียงหนังสือ นั้นเป็นเพราะว่า ระบบหอสมุดรัฐสภาอเมริกามีจุดเด่นในด้านของการจัดหมวดหมู่ที่เป็นระบบโดยใช้ตัวอักษรพิมพ์ใหญ่ และตัวเลข1-9999 ซึ่งครอบคลุมสาขาวิชาต่าง ๆ และเจาะจงอย่างละเอียดในหมวดนั้น ๆ ซึ่งมีความเหมาะสมสำหรับห้องสมุดที่มีทรัพยากรจำนวนมาก หรือห้องสมุดที่มีขนาดใหญ่ที่มีหนังสือเฉพาะสาขา เช่น ห้องสมุดของมหาวิทยาลัย ห้องสมุดเฉพาะ เป็นต้น ด้วยเหตุนี้เองห้องสมุดจึงใช้ระบบนี้ค่ะ
เราก็ได้รู้ข้อมูลเบื้องต้นของการจัดหนังสือแบบระบบหอสมุดรัฐสภาอเมริกากันไปแล้ว บทความต่อไป "ทำความรู้จักกับระบบทศนิยมของดิวอี้เบื้องต้น"
ข้อมูลอ้างอิงเว็บไซต์
https://slideplayer.in.th/slide/2095056/
https://libmarykabin.wordpress.com/การจัดหมวดหมู่หนังสือ/
https://www.gotoknow.org/posts/388672#google_vignette
https://il.mahidol.ac.th/th/i-learning-clinic/general-articles/ระบบการจัดหมวดหมู่หนัง/
Categories
Hashtags