ทำความรู้จัก Cloud Storage: การจัดการข้อมูลบนคลาวด์สำหรับมือใหม่

“Data is a precious thing and will last longer than the systems themselves.”

“ข้อมูลคือสิ่งล้ำค่าและจะคงอยู่ยาวนานกว่าระบบใด ๆ”

— Tim Berners-Lee

           ประโยคดังกล่าวเป็นของใคร? ผู้พูดมาจากแห่งหนใด? ทำไมเราถึงไม่คอยจะคุ้นหูชินตาสักเท่าใดนัก? ทิม เบอร์เนอร์ส-ลี ว่าด้วยชื่อของเขาคงไม่มีใครรู้จักมากนักสำหรับวัยรุ่นยุคใหม่ๆ หากแต่ถ้าพูดถึงกลุ่มคำหนึ่งที่ใช้เรียกสิ่งอยู่ยนอินเทอร์เน็นว่า “เวิร์ด ไวด์ เว็บ”  กลายเป็นคุ้นเคยกันดี ซึ่ง www. นั้น ก็เป็นผลงานชิ้นโบว์แดงของ ทิม เบอร์เนอร์ส-ลี นักวิทยาการคอมพวิเตอร์นามอุโฆษแดนผู้ดีนั่นเอง

           ด้วยเหตุนี้ ลี พยายามเน้นย้ำให้ตระหนักกันว่า ข้อมูลที่มีมูลค่าสูง และถือเป็นหัวใจสำคัญของยุคดิจิทัล คลาวด์ คือ เครื่องมือในการเก็บรักษาสมบัตินี้ให้ปลอดภัยและเข้าถึงได้ตลอดเวลา

           แล้วยามมาถึงของยุคโลกาภิวัฒน์ ที่ข้อมูล คือ “ทรัพยากร” สำคัญเป็นอย่างยิ่งยวกทวีคูณ การเก็บไฟล์รูปภาพ เอกสาร งานวิจัย หรือแม้แต่ระบบฐานข้อมูล ไม่ได้ตำกัดอยู่เพียงในคอมพิวเตอร์ส่วนตัวหรือฮาร์ดดิสก์ อีกต่อไปแล้ว ผู้คนจำนวนไม่น้อยหันมาจัดเก็บข้อมูลบนระบบคลาวด์ ซึ่งกลายเป็นเครื่องมีพื้นฐานที่ช่วยให้คนทำงานและองค์กรเข้าถึงข้อมูลได้ทุกที่ทุกเวลา ทั้งยังเป็นก้าวสำคัญสู่การพัฒนาทักษะเทคโนโลยีขั้นสูง

ว่ากันที่เรื่อง Cloud Storage

           Cloud Storage คือการเก็บข้อมูลผ่านระบบอินเทอร์เน็ต โดยผู้ใช้งานไม่จำเป็นต้องมีอุปกรณ์จัดเก็บข้อมูลขนาดใหญ่เอง แต่ใช้บริการจากผู้ให้บรากรคลาวด์ เช่น Google Drive, OneDrive, Dropbox, iCloud หรือผู้ให้ยรากรเชิงธุรกิจอย่าง Amazon Web Services (AWS), Microsoft Azure และ Google Cloud Platform

           แนวคิดดังกล่าวนี้เสมือนกับเป็นการเช่าพื้นที่ ในดาต้าเซ็นเตอร์ที่ปลอดภัยและมีการสำรองข้อมูลอัตโนมัติ ทำให้ผู้เข้าใช้เข้าถึงไฟล์และแชร์งานกับผู้อื่นได้ง่ายขึ้น อีกทั้งยังช่วยประหยัดต้นทุนและลดภาระด้านการบำรุงรักษาอุปกรณ์ ซึ่งสามารถแบ่งประเภทของ คลาวด์ ที่ใช้งานหลักๆ ในปัจจุบันได้ 3 ประเภท

           1. Public Cloud : เป็นบริการที่ผู้ใช้งานสามารถเช่าเซิร์ฟเวอร์หรือพื้นที่จัดเก็บข้อมูลสาธารณะ โดยมีผู้ใช้งานคนอื่นๆ เข้าถึงพื้นที่จัดเก็บร่วมนี้ด้วย ซึ่งบัญชีผู้ใช้งานแต่ละบัญชีจะไม่สามารถเข้าถึงข้อมูลของกันและกันได้

           2. Private Cloud : เป็นบริการที่เป็นพื้นที่จัดเก็บข้อมูลส่วนตัว โดยที่การเข้าถึงพื้นที่จัดเก็บของแต่ละบัญชีต้องได้อนุญาตจาก Host เท่านั้น เหมาะกับองค์กรที่ต้องการความปลอดภัยสูง

           3. Hybrid Cloud : เป็นการผสมผสานกันกับสองระบบแรก ซึ่งผู้ใช้งานสามารถเลือกการจัดเก็บข้อมูลที่ต้องการความปลอดภัยสูงไว้ที่ Private Cloud และข้อมูลที่ไม่ซับซ้อนหรือไม่สำคัญมาก ไว้ใน Public Cloud เพื่อเพิ่มความยืดหยุ่น

จัดการข้อมูลบนคลาวด์เบื้องต้น อย่างไรดี?

           แม้ว่าระบบ Cloud Storage จะสามารถใช้งานง่ายอย่างที่ยุคนี้หลายๆ คนก็หันมาใช้กันมากยิ่งขึ้น แต่การจัดการอย่างเป็นระบบจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพและความปลอดภัยของข้อมูลมากขึ้น โดยเริ่มจากหลักพื้นฐาน ดังนี้

           - จัดโครงสร้างโฟลเดอร์ ให้ชัดเจน : ตั้งชื่อโฟลเดอร์และไฟล์ให้สื่อความหมาย เช่น “Project_A_2025” หรือ “Invoices_Q1” เพื่อลดความสับสนเมื่อค้นหาในอนาคต

           - ใช้ระบบแท็ก หรือคำสำคัญ (Tagging) : บริการคลาวด์หลายเจ้า มีฟีเจอร์เพิ่มแท็ก ควรใช้เพื่อให้ค้นหาข้อมูลง่ายขึ้น ทำให้ค้นหาและจัดกลุ่มไฟล์ตามความเข้าใจส่วนบุคคลได้สะดวกกว่าการใช้โครงสร้างโฟลเดอร์เพียงอย่างเดียว ระบบนี้ช่วยให้สามารถจัดหมวดหมู่ไฟล์ที่หลากหลาย เช่น รูปภาพ เอกสาร หรือเพลง โดยไม่จำเป็นต้องย้ายไฟล์ไปไว้ในโฟลเดอร์เฉพาะเรื่อง และยังสามารถสร้างแท็กหลายๆ อันให้กับไฟล์เดียวเพื่อการค้นหาที่แม่นยำยิ่งขึ้น

           - กำหนดสิทธิ์การเข้าถึง (Access Control) : ควบคุมว่าใครสามารถดูหรือแก้ไข้อมูลได้ โดยเฉพาะไฟล์สำคัญ หรือไฟล์ที่เป็นความลับขององค์กร

           - สำรองข้อมูลอย่างสม่ำเสมอ : แม้ระบบคลาวด์จะมีระบบสำรองข้อมูล แต่ควรสำรองซ้ำไว้ในอุปกรณ์ภายในสำหรับข้อมูลที่มีความสำคัญสูง

           - อัปเดตและตรวจสอบบัญชีผู้ใช้ : เปลี่ยนรหัสผ่านเป็นประจำ เปิดระบบยืนยันตัวตนสองขั้นตอน (Two-Factor Authentication) เพื่อป้องกันความสี่ยง

           บทความชิ้นนี้อาจเป็นเพียงแง่มุมเล็กน้อยเกี่ยวกับเรื่องนี้ หากผู้อ่านสนใจจะค้นคว้าต่อเนื่อง เราขอแนะนำหนังสือ Cloud computing : methodology, systems, and applications ซึ่งผู้อ่านสามารถไปค้นคว้าได้ที่ สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรีได้ [สืบค้นได้ที่ลิงก์นี้]

           จากที่กล่าวร่ายมาแต่ต้น การเริ่มต้นใช้ Cloud Storage ไม่ใช่เรื่องยาก แต่การจัดการข้อมูลบน คลาวด์อย่างมีระบบจะช่วยให้ผู้ใช้สามารถทำงานได้อย่างมีปะสิทธิภาพและปลอดภัย ที่สำคัญ การเข้าใจแนวคิดและหลัการเหล่านี้จะเป็นพื้นฐานสู่การพัฒนา Hard Skill ด้าน Cloud และการจัดการข้อมูล ซึ่งเป็นทักษะสำคัญในตลาดปัจจุบันและอนาคต

Reference

1 : Kevin Green. (7 April 2025). 19 Inspirational Quotes About Data: Wisdom for a Data-Driven World. Medium. 19 Inspirational Quotes About Data: Wisdom for a Data-Driven World | by Kevin Green | Medium

2 : Michael Aaron Dennis. (n.d.). Tim Berners-Lee. Britannica. Internet | Description, History, Uses, & Facts | Britannica

3 : Nipda.Cloud. (8 December 2021). รู้จักกับ Cloud Storage คืออะไร ทำไมถึงเป็นที่นิยมในหลายองค์กร. รู้จักกับ Cloud Storage คืออะไร ทำไมถึงเป็นที่นิยมในหลายองค์กร

4 : SCB TechX. (9 เมษายน 2024). Cloud Storage คืออะไร? เจาะลึกเรื่อง Cloud. Cloud Storage คืออะไร? เจาะลึกเรื่อง Cloud

5 : Amazon Web Services. (ม.ป.ป.). พื้นที่เก็บข้อมูลบนระบบคลาวด์คืออะไร. พื้นที่เก็บข้อมูลบนระบบคลาวด์คืออะไร - พื้นที่เก็บข้อมูลบนระบบคลาวด์ - AWS