เป็นที่น่าจับตามองสำหรับโอลิมปิก ปี 2024 ณ ฝรั่งเศส ที่ตอบรับคณะกรรมการโอลิมปิกหรือ IOC (International Olympic Committee) โดยตั้งเป้าหมายในการจัดมหกรรมกีฬาปีนี้ให้ลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซต์ถึง 50%

ภาพจาก Generative Ai

จะว่ายากก็ยาก จะว่าง่ายก็ง่าย

ด้วยเทคโนโลยีที่เข้ามารองรับกับกิจกรรมลดการใช้พลังงานมีหลากหลายลักษณะ แต่ที่จะมาเล่าถึงครั้งนี้ คือ เทคโนโลยีประเภทมิเตอร์อัจฉริยะ เพราะเปรียบเสมือนสายตาของเราในการเฝ้ามองการใช้พลังงาน สนับสนุนข้อตัดสินใจบางอย่างนำไปสู่การลดใช้พลังงานได้ แม้แต่ในการจัดมหกรรมกีฬาโอลิมปิกที่ฝรั่งเศสปีนี้ก็มีการติดตั้งมิเตอร์ไฟฟ้าอัจฉริยะถึง 100 รายการ เพื่อรวบรวมข้อมูลแบบเรียลไทม์ผ่านการวัดค่ามาวิเคราะห์การใช้ไฟฟ้าได้ทั่วถึง ด้วยสถานที่จัดแข่งขันกีฬาทั้งหมดนั้นมี 35 แห่ง ในฝรั่งเศสและใช้โมเดล Deep-Learning Based AI มาช่วยวิเคราะห์ปริมาณการใช้พลังงานทั้งหมด จะเห็นได้ว่า มิเตอร์อัจฉริยะเป็นตัวการสำคัญในการรับค่าการใช้พลังงานเบื้องต้น

มิเตอร์อัจฉริยะ คืออะไร

มิเตอร์อัจฉริยะ หรือ Smart Meter จากบทความมุมศัพท์สุดฮิตของการไฟฟ้านครหลวง ได้ให้ความหมายโดยสรุปให้เข้าใจง่ายได้ว่า สมาร์ทมิเตอร์เป็นเครื่องวัดพลังงานสมัยใหม่ที่แตกต่างจากการวัดแบบเดิม โดยเป็นเครื่องวัดหน่วยไฟฟ้าที่มีรูปแบบการอ่านหน่วยมีระบบการรับและส่งสัญญาณแบบดิจิทัล สามารถส่งข้อมูลเป็นรายเดือน หรือทุก 15 นาทีตามช่วงเวลาที่เรียกเก็บ จากฐานข้อมูลที่ทำให้เราได้รับค่าการใช้พลังงานไฟฟ้าที่มีความแม่นยำสูง จึงถือได้ว่า Smart Meter เปรียบเสมือนประตูด่านแรกของการควบคุมการใช้จ่ายไฟฟ้าทั้งในครัวเรือน ภาคธุรกิจ และอุตสาหกรรมที่นิยมใช้

มิเตอร์อัจฉริยะกับระบบโครงข่ายไฟฟ้าอัจฉริยะ

ข้อมูลการใช้พลังงานไฟฟ้าแบบเรียลไทม์ที่เราได้รับจาก Smart Meter กล่าวได้ว่า เป็นข้อมูลที่ได้จาก Smart Grid หรือระบบโครงข่ายไฟฟ้าอัจฉริยะ ตั้งแต่การผลิต การส่งไฟฟ้า การจำหน่าย ไปสู่ผู้ใช้งาน ในขณะที่ระบบ Smart Grid เป็นระบบที่มีการไหลของกระแสไฟฟ้าในลักษณะสองทิศทางหรือแบบกระจาย ทำให้เกิดการรับส่งไฟฟ้ากันอย่างเป็นระบบ สามารถบริหารจัดการและแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่างกันได้ โดยเทคโนโลยีสำคัญในการสร้างมีสมาร์ทมิเตอร์ร่วมเพื่อควบคุมอุปกรณ์ไฟฟ้าให้ผู้ใช้งานทราบพฤติกรรมการใช้พลังงาน อ่านเพิ่มเติมถึงระบบเทคโนโลยีสำคัญที่เกี่ยวข้อง

การทำงานของมิเตอร์อัจฉริยะ

มิเตอร์อัจฉริยะที่ถือเป็นการแปลงระบบพลังงานให้เป็นดิจิทัลและลดการปล่อยคาร์บอนนั้นมีหลักการทำงานแบ่งออกเป็น 2 ส่วนสำคัญ ได้แก่ มิเตอร์ไฟฟ้าดิจิทัล ซึ่งเป็นอุปกรณ์วัดที่ทันสมัย และหน่วยสื่อสาร (เกตเวย์มิเตอร์อัจฉริยะ) โดยในการทำงานข้อมูลการใช้ไฟฟ้าจะส่งผ่านเกตเวย์ ทั้งผู้ใช้และการไฟฟ้าสามารถเข้าถึงค่าเหล่านี้ได้ ซึ่งเกตเวย์มิเตอร์อัจฉริยะสามารถบูรณาการร่วมกับระบบอื่น เช่น ระบบ PV ในยานยนต์ไฟฟ้า เครื่องทำความร้อน เป็นต้น 

ภาพจาก Generative Ai

การนำไปใช้ที่ใกล้ตัว

สมาร์ทมิเตอร์สามารถนำมาใช้กับการควบคุมระบบอัตโนมัติภายในบ้าน เช่น การเปิด-ปิดไฟเครื่องใช้ไฟฟ้าในเวลาที่กำหนด การควบคุมอุณหภูมิเครื่องปรับอากาศ ซึ่งในกรณีของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรีของเรามีการนำสมาร์ทมิเตอร์เข้ามาใช้ร่วมด้วย ทั้งกับการใช้ Solar cell ของอาคารในมหาวิทยาลัย การสนับสนุนการใช้รถยนต์ไฟฟ้า ตลอดจนการวางแผนติดตั้งระบบเซนเซอร์ไว้เพื่อบูรณาการร่วมกับระบบสมาร์ทมิเตอร์ 

บทสรุป

หัวใจหลักสำคัญของการลดปล่อยก๊าซคาร์บอนให้ได้มากกว่าปีก่อนถึง 50% ของกีฬาโอลิมปิกที่จัดในฝรั่งเศสในปีนี้ คือ การมีประตูสำคัญอย่างมิเตอร์อัจฉริยะนั่นเอง

อ้างอิง

แรงบันดาลใจจากข้อมูลการสัมภาษณ์ของคุณปรีชา อาการศ ในวันที่ 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2567 และอาจารย์จักรกฤช กันทอง ในวันที่ 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2567

Smart Grid คืออะไร ทำไมถึงช่วยสร้าง Smart Energy เพื่อการจัดการพลังงานอย่างยั่งยืนได้ - Bedrock Analytics

What is a Smart Meter – gridX

Smart Meter : มิเตอร์อัจฉริยะที่มีประโยชน์มากกว่าที่คุณคิด : averyittech.com