หากใครได้อ่านชื่อบทความนี้อาจจะเดาไม่ออกเลยก็ได้ว่า เนื้อหาในเรื่องนี้จะเกี่ยวกับอะไร คำว่า "ตะแล็บแก๊บ" เป็นได้ทั้งลักษณะของเสียง แก๊บ ๆ ของกระดาษที่มาจากเครื่องส่งสัญญาณไฟฟ้าทางไกล และที่นิยมเรียกว่า ตะแล็บแก๊บ มาจากคนไทยสมัยก่อนที่เรียกคำว่า Telegraph (เทเลกราฟ) กัน โดยคำนี้ปรากฏให้เราได้ใช้ในช่วงรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวที่ทรงมีพระราชดำรัสให้สร้างระบบโทรเลขขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2418 ซึ่งสายส่งสัญญาณที่ผ่านประเทศไทยจากสิงคโปร์เริ่ม ๆ มีแล้วตั้งแต่ช่วงปลายรัชสมัยของรัชกาลที่ 4 และต่อมาโทรเลขในไทยก็ถูกยกเลิกไปใน พ.ศ. 2551 ซึ่งถ้าเราจะเปรียบเปรยความเร็วของโทรเลขในสมัยก่อนนั้นเปรียบได้กับอินเทอร์เน็ตของเราในทุกวันนี้เลย

จุดเริ่มต้น

โทรเลขถูกนำเข้ามาจากการเป็นเครื่องบรรณาการของคณะทูตปรัสเซียให้แก่ รัชกาลที่ 4 เพื่อเจริญสัมพันธไมตรี สายแรก คือ กรุงเทพ-สมุทรปราการ ในระยะทาง 45 กิโลเมตร เพื่อแจ้งข่าว (เรานิยมส่งโทรเลขกันก็เป็นข้อความสั้น ๆ) จากเดิมที่ใช้ม้าเร็ววิ่ง 0.5 วัน เป็น 30 นาที ถือได้ว่า เร็วกว่าเป็นไหน ๆ แต่วิวัฒนาการความเร็วของสัญญาณการสื่อสารก็พัฒนาให้มีความเร็ว ความเสถียร ความยาวของข้อมูลได้มากขึ้น จนในทุกวันนี้เรามาสู่ยุค 5G กันแล้ว เด็ก ๆ ยุค 5G อาจจะงง ๆ ว่า 2G คืออะไร 1G มีหรือไม่ ดังนั้น เราจึงจะมาเล่าถึงวิวัฒนาการของความเร็วของสัญญาณการสื่อสาร

รหัสมอร์ส โทรศัพท์ โทรเลขสู่คลื่นวิทยุ

วิวัฒนาการของโทรเลขเริ่มมาจากการใช้รหัสมอร์ส ค.ศ. 1827 เพื่อแจ้งข่าวข้อมูลการรบทางทหาร เรามีโทรศัพท์สื่อสารแบบมีสายไม่ว่าจะเป็นการโทรศัพท์ก็ดี การส่งรหัสมอร์สก็ดี การส่งโทรเลขก็ดี โดยรวมยังถือว่าส่งข้อมูลในปริมาณมากยังไม่ได้ และมีข้อจำกัดที่ระยะทาง คลื่นวิทยุจึงถูกนำมาใช้เพื่อส่งข้อมูลแบบไร้สาย ทำได้เป็นครั้งแรกด้วยตัวอักษร 'S' เดียวโดยนักประดิษฐ์ชาวอิตาเลียน เมื่อ ค.ศ. 1895 ต่อมาเริ่มมีการส่งสัญญาณได้ไกลขึ้นข้ามช่องแคบมหาสมุทรแอตแลนติก

ทีมของมาร์โคนีส่งข้อความข้ามช่องแคบบริสตอลจากเบรน

ไปยังลาเวอร์น็อคในเวลส์ ภาพจากเว็บไซต์ BBC

โทรศัพท์ไร้สาย

ก่อนที่เราจะไปยุค 1G เราไปกันที่ 0G เสียก่อน ยุคของวิทยุโทรศัพท์เคลื่อนที่ (Pre-Cellular) นิยมนำมาติดตั้งบนรถยนต์ รถบรรทุก ใช้ในเชิงพาณิชย์ครั้งแรกในปี 1946 ในอเมริกา สำหรับเครือข่ายไร้สาย 1G เทคโนโลยีเริ่มในปี 1979 จากบริษัทญี่ปุ่น ต่อมาในยุค 2G เริ่มแพร่หลายเป็นโทรศัพท์ปุ่มกดขนาดเล็กส่ง SMS ได้ พัฒนาสู่สมาร์ทโฟนด้วยการเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตทำทุกอย่างได้ในเครื่องเดียวตั้งแต่ยุค 3G เป็นต้นมา เมื่อมีความเร็วของอินเทอร์เน็ตเพิ่มขึ้นเป็นหลาย ๆ เท่าทำให้เกิด Smartphone, Internet of Things (IoT) และ Cloud Computing จนเรียกได้ว่าเป็นยุคของอินเทอร์เน็ตในทุกสรรพสิ่ง IoT

Carphone ภาพจากเว็บไซต์ Petrolicious

ยุค IoT

ที่ว่าเร็วนั้น เร็วขนาดไหน มาตรฐานใหม่ที่สามารถรองรับการส่งข้อมูลความเร็วสูงถึง 10 Gbps ลดเวลาเหลือเพียง 1 มิลลิวินาที ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยให้ IoT และ Smart Energy ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ภาพตารางเปรียบเทียบความเร็วของสัญญาณการสื่อสารจาก ChatGPT

แน่นอนว่าในยุคนี้การตระหนักถึงการอนุรักษ์พลังงานและสิ่งแวดล้อมเพื่อโลกที่ยั่งยืนในวันข้างหน้าเป็นสิ่งสำคัญจึงใช้เทคโนโลยีการสื่อสารช่วยขับเคลื่อนโดยในที่นี้จึงต้องกล่าวถึงไปยังคำว่า Smart Energy การมุ่งเน้นการใช้พลังงานหมุนเวียนซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของ Smart City ที่นำเทคโนโลยีมาใช้เพื่อความสะดวกสบายและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมโดยการจัดการกับ Smart Energy ต้องการเครือข่ายที่รวดเร็วเพื่อรับส่งข้อมูลผ่านเทคโนโลยี IoT ใช้ในการเก็บข้อมูลจากเครื่องจักรและอุปกรณ์เพื่อไปวิเคราะห์และพัฒนาประสิทธิภาพ และใช้ระบบเครือข่ายไฟฟ้าอัจฉริยะ (Smart Grid) ที่ผสานเทคโนโลยีต่าง ๆ เข้าด้วยกันเพื่อควบคุมการทำงานของระบบ โดยเราจะเห็นได้จากพลังงานแสงอาทิตย์ พลังงานลม พลังงานน้ำ มาใช้เป็นพลังงานหมุนเวียน เพื่อลดต้นทุนด้านพลังงาน ลดมลพิษในธรรมชาติ โดยประเทศไทยเราจะเร่งพัฒนาแกนหลักอย่าง Smart Environment, Smart Economy, Smart People, Smart Governance, Smart Living ในแนวคิดของเมืองอัจฉริยะ เราจึงเห็นคำว่า สมาร์ท มาพร้อมกับการสื่อสารที่รวดเร็วอยู่เสมอ

ข้อมูลอ้างอิง

Holmes, Jonathan. (2022). Marconi's first radio broadcast made 125 years ago. Retrieve date March 4, 2025. URL: https://www.bbc.com/news/uk-england-somerset-61327062

Papa, R., & Fistola, R. (2016). Smart Energy in the Smart City: Urban Planning for a Sustainable Future. Cham: Springer International Publishing.

Seams, Clayton, (2013). Car Phone Driven from Curiosity to Commodity to Collectible. Retrieve date March 4, 2025. URL: https://petrolicious.com/articles/car-phones

(2551). ยุคสมัยที่กำลังหมดไป "โทรเลขไทย" เทคโนโลยีแรกย่อโลก. สืบค้นเมื่อ 20 กุมภาพันธ์ 2568. URL: https://mgronline.com/science/detail/9510000048288.

(2563). ยุคระบบไร้สายแต่ละยุค สู่ 5G เครือข่ายไร้สายยุคที่ 5. สืบค้นเมื่อ 3 มีนาคม 2568. URL: https://www.mreport.co.th/experts/technology/208-เทคโนโลยี-5G-วิวัฒนาการ

(2568). Smart Energy : The Concept of Sustainability in Smart City แนวคิดในการพัฒนาเมืองอย่างยั่งยืน. สืบค้นเมื่อ 3 มีนาคม 2568. URL: https://nt-metro-service.com/article/smart-energy/.

รอย เวจแมนส์. (2560). ไอโอที (IOT): อดีต ปัจจุบัน และอนาคต. สืบค้นเมื่อ 3 มีนาคม 2568. URL: https://www.techtalkthai.com/iot-from-past-to-the-future/

ปรามินทร์ เครือทอง. (2565). ตำนานวิทยุไทย เครื่องมือสร้าง-ชาติ. สืบค้นเมื่อ 20 กุมภาพันธ์ 2568. URL: https://www.silpa-mag.com/history/article_93421

ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง

จักรกฤช กันทอง. ผู้สอนและวิจัยด้านพลังงานและสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืนโดยส่วนหนึ่งสอน Smart Energy Meter Module จากภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้า มจธ.